مجله اینترنتی دوستان مجله خبری و سبک زندگی
سوزش سردل یا ترش کردن علامت اصلی رفلاکس معده به مری است. البته گاهی این بیماری، خاموش و بدون علامت یا در اثر تظاهر تعدادی از نشانه‌ها به غیر از سوزش سر دل بروز می‌کند و فرد با یک سری علائم مواجه می‌شود که علت آن را نمی‌داند.
با توجه به این‌که در طب رایج، درمان این بیماری با داروهای شیمیایی مختلف انجام می‌شود، اهمیت موضوع موجب شد تا درخصوص اقدامات و درمان‌هایی که در طب سنتی برای مداوای این بیماری درنظر گرفته‌شده و همچنین ارتباط و مشابهت یک سری از علائم رفلاکس با بیماری کووید-۱۹ نظیر سرفه‌های مکرر و اختلالات گوارشی، اطلاعاتی کسب کنیم.
از این رو با دکتر الهام پارسا، پزشک متخصص طب سنتی گفت‌وگو کرده‌ایم که پاسخ ایشان به پرسش‌ها و ابهامات مطروحه را در ادامه می‌خوانید.
تحقیقات نشان داده است بیماری کووید-۱۹ علاوه‌بر اختلالات تنفسی می‌تواند مشکلات متعدد دیگری از جمله اختلالات گوارشی نیز ایجاد کند.
تقریبا این ویروس علائم بسیاری از بیماری‌ها را تقلید می‌کند.
اما در مورد این که اختصاصا این ویروس با علائم رفلاکس معده خود را نشان دهد، بعید است در این خصوص بررسی و تحقیقاتی انجام شده باشد و در حال حاضر نمی‌توان بدون شواهد یا پژوهشی جامع در این مورد اظهارنظر کرد.
رفلاکس با سوزش یا بدون سوزش
بیماری رفلاکس معده، ناشی از بازگشت غیرطبیعی محتویات معده به مری است.
این بیماری که علامت اصلی آن سوزش سر دل است، به‌واسطه عوامل آناتومیک و عملکردی نارسایی دریچه تحتانی مری رخ می‌دهد.
سوزش سر دل که بیشتر در بالای شکم و زیر سینه حس می‌شود، گهگاه سبب تیر کشیدن پشت جناغ هم می‌شود.
سوزش سر دل، از علائم رفلاکس است اما فرد می‌تواند اصلا سوزشی نداشته اما رفلاکس داشته باشد.
علت رفلاکس یا حرکت معده
در طب سنتی ایران، سوزش سردل بیشتر با عنوان «حرکت معده» ذکر شده و سه علت در ایجاد آن موثر دانسته شده است.
عامل اول مصرف غذاهای غلیظ و دیرهضم است که با اصلاح سبک زندگی و با رعایت و اصلاح نوع تغذیه این مورد اصلاح می‌شود.
دسته دوم به علت وجود رطوبت خام در قسمت‌های ابتدایی معده ایجاد می‌شود.
منظور، رطوبت زیاد در معده است که می‌توان آن را به صورت «مواد اضافی و زائد جمع‌شده در معده» بیان کرد که داروهایی برای این بیماران موثر است.
دسته سوم نیز حالتی است که خلط سوداوی بیش از حد لازم به قسمت‌های بالایی معده ریزش می‌کند که نیاز به درمان دارد.
علائمی که از رفلاکس خبر می دهد
علائم شایع بیماری رفلاکس معده شامل سوزش سر دل یا مجرای مری، گرفتگی صدا در اول صبح، بوی بد دهان، مزه تلخ و گاهی تند دهان، سرفه‌های مکرر، صاف‌کردن مدام گلو و افزایش بزاق است.
با توجه به این‌که در رفلاکس گاهی موادغذایی آغشته به اسید معده تا دهان هم می‌‌رسد می‌تواند آسیب جدی به دندان‌ها برساند و مینای دندان‌ها را از بین ببرد.
این آسیب سبب حساس شدن دندان‌ها می‌شود. پس درخصوص علت حساس شدن دندان‌ها هم باید به رفلاکس توجه کرد.
نفخ هم می‌تواند از علل رفلاکس باشد و با ایجاد فشار روی دریچه فوقانی معده آن را شل کرده و سبب بروز رفلاکس شود.
علت سرفه های مکرر
سرفه‌های مکرر از علائم رفلاکس است و بسیاری از مواردی که برای سرفه‌ها علت خاصی پیدا نمی‌شود با درمان رفلاکس التیام می‌یابد.
در واقع با بالا زدن اسید و محتویات معده، ناحیه سرفه تحریک و سبب ایجاد این سرفه‌ها می‌شود و همچون سایر موارد رفلاکس حتما باید درمان شود.
در زمان خالی بودن معده هم فرد می‌تواند دچار رفلاکس معده و علائمی مانند سوزش ناحیه فوقانی معده، احساس ترشی در دهان، زیاد شدن آب دهان و… شود.
رفلاکس خاموش چیست؟
وقتی رفلاکس علامت خاصی ندارد و به صورت اتفاقی در آندوسکوپی یا عکسبرداری از حنجره و… ضایعات به‌جا مانده از اسید معده دیده شود، آن را رفلاکس خاموش یا بدون‌علامت می‌گویند که نشانه‌های خاصی نداشته و علت بروز و درمان آن با رفلاکس علامت‌دار تفاوتی ندارد.
درمان سنتی رفلاکس
مهم‌ترین درمان رفلاکس رعایت بهداشت و اصلاح الگوی تغذیه است و چنانچه در طولانی‌مدت داروی شیمیایی یا گیاهی و سنتی استفاده شود ولی بهداشت غذایی رعایت نشود رفلاکس قابل برگشت است. داروهای طب سنتی همراه با رعایت بهداشت تغذیه در درمان رفلاکس نقش به‌سزایی دارد.
بهداشت تغذیه یعنی تا یک ساعت قبل و بعد از غذا از مصرف مایعات و چای و نوشابه پرهیز کنید. بعد از غذا خوردن فورا دراز نکشید و در هنگام خوابیدن کمی شیب‌دار و سر را کمی بالاتر از تنه قرار دهید تا از برگشت اسید معده به مری ممانعت شود.
همراه غذا سالاد و ماست نخورید و غذا را خوب بجوید و در هنگام گرسنگی واقعی غذا‌بخورید.
خوردنی های مفید و مضر
مربای به و سیب و بالنگ برای التیام این عارضه مفیدند اما باید مصرف نعنا و کنجد و روغن آن را محدود کنید.
بهترین نوشیدنی برای بیماران رفلاکس، دمنوش به، آب سیب و آب انارشیرین است چون این میوه‌ها از نظر طب سنتی قابض هستند و دریچه فوقانی معده را تقویت کرده و محکم‌تر می‌کنند.
فقط باید دقت شود این مواد بعد از خوردن موادغذایی باشد و نه قبل از آن. ضمن این‌که مصرف انجیر و مویز توصیه می‌شود، از مصرف مرکبات، گوجه‌فرنگی، فلفل، قهوه، چای پررنگ و نسکافه بپرهیزید.
از رفلاکس باید بترسیم؟
رفلاکس شاید از نظر خیلی‌ها بیماری پیچیده و نگران‌‌کننده‌ای نباشد.
ولی شامل علائمی است که در صورت وجود آنها حتما باید بررسی‌های لازم برای تشخیص بیشتر انجام شود.
اگر سابقه سرطان‌معده در اعضای درجه یک خانواده را دارید، اگر در هنگام قورت دادن غذا احساس سختی و درد می‌کنید، اگر در سه ماه اخیر بیشتر از ۱۰درصد کاهش وزن بدون علت داشتید، اگر بی‌اشتها هستید، اگر کم‌خونی فقر آهن دارید، اگر مکرر استفراغ می‌کنید، اگر بیشتر از پنج تا ده سال درگیر این بیماری هستید، اگر خونریزی گوارشی داشتید و بالای ۴۵ سال سن دارید، حتما به متخصص رجوع کنید.
خیلی وقت‌ها فرد، بیماری قلبی دارد ولی فکر می‌کند رفلاکس دارد، پس حواستان به قلب‌تان هم باشد.