مجله اینترنتی دوستان مجله خبری و سبک زندگی
کووید-۱۹ تا مدت‌ها پس از شیوع، نشان کم‌خطر بودن برای کودکان را بر پیشانی داشت. اما طی سه ماه اخیر بررسی‌ها نشان داد که کودکان هم از خطر ابتلا مصون نیستند و حتی در مواردی به عنوان ناقل یا مبتلای خاموش به دام عوارض جدی تنفسی، گوارشی یا پوستی این بیماری گرفتار می‌شوند. این یافته‌ها بیش از هر چیز بر لزوم رعایت نکات بهداشتی و به‌ویژه استفاده از ماسک در کودکان و نیز کاهش ترددهای این گروه سنی در مکان‌های شلوغ تاکید دارد. با این حال یافته‌های بعضا متناقض در ارتباط با ابتلای کودکان به کرونا سبب شد با دکتر فریبا شیروانی، فوق‌تخصص عفونی اطفال و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در این باره گفت‌وگو کنیم.
آیا برخلاف یافته‌های چند ماه گذشته، بررسی‌های جدید سازمان بهداشت جهانی مؤید تهدید جدی کرونا برای سلامت کودکان است؟
بیماری جدیدی که در کودکان دو تا ۱۵ ساله مبتلا به کووید-۱۹ گزارش شده است با عنوان بیماری چندسیستمی التهابی منسوب به کووید-۱۹ از قسمت‌های مختلف جهان بوده است. موارد گزارش شده در ۲۶ ایالت آمریکای شمالی از اواسط اسفند سال گذشته تا اردیبهشت سال جاری تاییدکننده ابتلای ۱۸۶ کودک به کووید-۱۹ بوده است. این بیماران پنج نشانه مشترک داشته‌اند که شامل سن کمتر از ۲۱ سال، تداوم تب بیش از ۲۴ ساعت، یافته‌های آزمایشگاهی مبتنی بر وجود التهاب و درگیری بیش از دو اندام حیاتی بدن، تایید عفونت sars-cov از طریق آزمایش پی‌سی‌آر یا تست آنتی‌بادی مثبت یا مواجهه با فرد مبتلا به کووید-۱۹ در یک ماه پیش از ابتلا بوده‌اند.
این بیماران درگیری‌های قلبی، گوارشی، خونی، سیستم پوستی مخاطی، تنفسی، عضلانی- اسکلتی، عصبی و کلیوی داشته‌اند. اما با درمان مناسب پاسخ مناسب گرفته‌اند. به‌نظر می‌رسد پاسخ سیستم ایمنی به این ویروس باعث ایجاد این علائم به صورت التهاب شدید می‌شود.
آیا این یافته‌ها مسأله خفیف یا خاموش بودن علائم ابتلا در بیشتر کودکان را نفی می‌کند؟
شدت بیماری در کودکان نسبت به بزرگسالان کم است و بسیاری از کودکان ممکن است هیچ علامت بارزی از کرونا یا علائم مربوط به آن مانند سرفه را از خود نشان ندهند. از آنجا که این بیماری نوپدید است در طول زمان علائم جدیدتری را درگروه‌های سنی مختلف از خود نشان خواهد داد.
خطر ناقل بودن در کودکان بدون علامت چقدر جدی است؟ یعنی کودکان ناقل می‌توانند بزرگسالان را به‌طور جدی در خطر بیماری قرار دهند؟
خود کودکان ممکن است به‌دنبال ابتلا به بیماری بدون علامت بمانند یا با علائم خفیفی از این بیماری عبور کنند، اما کودکان می‌توانند ویروس را در ناحیه حلق خود داشته باشند و بدون این‌که علامتی نشان دهند آن را به افراد دیگر و به‌ویژه کسانی که دارای بیماری‌های نظیر فشار خون، دیابت یا سرطان هستند، منتقل و آنها را دچار مشکل شدید کنند.
بنابراین در صورت ابتلای افراد به بیماری کووید-۱۹، کودکان را باید مانند سایر افراد از آنها دور نگه‌داشت و با تصور این‌که کودک به نوع شدید بیماری مبتلا نمی‌شود، نباید در مورد انجام اقدامات پیشگیرانه سهل‌انگاری کرد. پس نباید در مورد بیماری در کودکان بی‌تفاوت باشیم و تصور کنیم مشکلی پیش نمی‌آید.
چگونه می‌توان کودکان مبتلای بدون علامت را تشخیص داد؟
در صورت نبود علائم در کودک نمی‌توان بیماری کرونا را در وی تشخیص داد. ولی در صورتی که سابقه تماس با فرد مبتلا به کرونا در دو هفته گذشته وجود داشته باشد، کودک سابقه تردد در مناطق شلوغ را بدهد یا علائم غیراختصاصی مانند تب با شدت کم، دل‌درد، اسهال، خستگی و درد عضلات داشته باشد، ممکن است مبتلا به عفونت شده باشد.
آیا انجام آزمایش پی‌سی‌آر برای کودک در صورتی که نشانه‌ای نداشته باشد ضروری است؟
خیر. اگر کسی در منزل وجود دارد که در ریسک بالای ابتلا به این ویروس قرار دارد مثلا دچار نقص ایمنی است یا سن بالا دارد یا در حال درمان با داروهای شیمی‌درمانی است، می‌توان در مورد کودکی که با او به‌طور دائم در تماس است آزمایش پی‌سی‌آر را انجام داد تا احتمال انتقال به او بررسی شود.
چه نشانه‌هایی در کودکان به غیر از تب یا اختلالات تنفسی می‌تواند از علائم ابتلا به کرونا باشد؟
در برخی از کودکان مبتلا، علائم گوارشی از جمله ناراحتی در شکم، حالت تهوع، استفراغ، درد شکم و اسهال گزارش شده است. در مطالعه‌ای، شایع‌ترین علامت ابتلا در این کودکان، تب (۸۰ درصد)، سرفه (۶۰ درصد)، گلودرد (۴۰ درصد)، گرفتگی بینی (۳۰ درصد) و عطسه و آبریزش بینی (۲۰ درصد) بوده است. علائم دیگر شامل ضایعات پوستی و مخاطی، کاهش حس بویایی و چشایی، مشکلات قلبی، کلیوی، مغزی و کبدی و خونی بوده است.
تظاهرات پوستی یا گوارشی را در کودکان در چه شرایطی باید نشانه احتمالی کرونا تلقی کرد؟
تظاهرات پوستی به‌دنبال ابتلا به کرونا به صورت‌های مختلف می‌تواند خود را نشان دهد که شامل بثورات پوستی، التهاب قرمز دردناک و خارش پوستی است که در سرمازدگی دیده می‌شود. همچنین کهیر، خونریزی‌های زیرپوستی، تاول‌های شبیه آبله‌مرغان، بی‌رنگی و لکه‌دار شدن موقت پوست نیز دیده می‌شود.
علائم گوارشی معمولا شامل درد شکم، تهوع و اسهال است. البته ممکن است در موارد معدودی، درگیری گوارشی شدید نیز باشد و علائم آپاندیسیت را تقلید کند و منجر به عمل جراحی در کودک شود یا التهاب و تورم جدار روده اتفاق بیفتد.
دوره درمان کودکان علامتدار یا بدون علامت چگونه باید طی شود؟
در کودکان علامتدار درمان دارویی لازم است که از پنج تا ۱۴ روز یا بیشتر براساس نظر پزشک ادامه می‌یابد. در کودکان بدون علامت، باید مراقبت در منزل و رعایت فاصله‌گذاری، استفاده از ماسک، عدم تماس با ترشحات کودک و عدم تماس مستقیم با ادرار و مدفوع، احتمال ابتلای سایر افراد خانواده را کم می‌کند.
چه زمان می‌توان از خطر ناقل نبودن کودکان مطمئن شد؟
این امر قطعا امکان‌پذیر نیست زیرا مواردی وجود دارد که حتی آزمایش پی‌سی‌آر نیز منفی است ولی فرد ناقل بیماری است. لذا با منفی بودن آزمایش پی‌سی‌آر احتمال دارد کودک ناقل نباشد. ولی این امر قطعی نیست.
آیا کودکان باید بیرون از خانه حتما ماسک بزنند؟
توصیه می‌شود والدین، کودکان بالای دو سال خود را بدون ماسک از خانه خارج نکنند. والدین باید با کودکان خود در مورد ویروس کرونا صحبت کنند و با زبان ساده و کودکانه علت استفاده از ماسک را برای آنها توضیح دهند تا کودک هنگام استفاده از ماسک بی‌قراری نکند.
والدین باید کودک خود را هنگام خروج از خانه، به ماسک مجهز کنند و به او توصیه کنند که ماسک را تحمل کرده و به آن دست نزند.