ابربدهکاران به ایران چه کشورهایی هستند؟

 ایران در سال۱۳۵۰ نسبت به خرید تانک‌های چیفتن از انگلیس اقدام کرد و قرار بود که در قالب این قرارداد، ۱۵۰۰دستگاه تانک و خودروهای زرهی به ایران تحویل شود. واسط این قرارداد شاهپور ریپورتر، چهره سیاسی مرموز بود که در آن زمان به‌واسطه ماموریتی که از جانب انگلیس داشت محمدرضاشاه پهلوی را ترغیب کرد تا به‌جای خرید تانک‌های آلمانی، از بریتانیا تانک چیفتن خریداری کند. کارشناسان بر این باورند که انعقاد چنین توافقی باعث شد که روحی تازه در اقتصاد دچار رکود آن زمان انگلیس دمیده شود. انقلاب که به پیروزی رسید بسیاری از قراردادهای نظامی و تجاری با کشورهای غربی لغو شد اما بالاخره ایران در قراردادی که با انگلیس داشت تمام پول‌ها را پرداخت کرده‌بود و این جزو حقوق ایران بود که از انگلیس تانک‌های خریداری‌شده را مطالبه کند اما انگلیس هم از فرصت استفاده کرده و همه آن قول و قرارها را به فراموشی سپرد و نه‌تنها از ارسال این تانک‌ها خودداری کرد حتی پول‌ها را نیز بازنگرداند. در این مدت که ۴۸سال از آن گذشته، پول بلوکه‌شده ایران در انگلیس سود قابل‌توجهی کرده اما در طول این سال‌ها نه از اصل پول و نه از فرع سود آن سهمی نصیب ایران نشد. درعین‌حال بارها این موضوع مورد اعتراض و حتی شکایت ایران قرار گرفته و درنهایت با رای دادگاه، انگلیس پذیرفت که این بدهی را پرداخت کند. رقم بدهی انگلیس به ایران حدود ۴۰۰میلیون پوند برآورد شده است.

ژاپن
ژاپن هم از خریداران نفتی ایران بود اما بعد از اعمال تحریم‌های قبل از برجام، از پرداخت بدهی خود خودداری می‌کرد. بعد از برجام و کاهش نسبی تحریم‌ها، ایران امید داشت بتواند بخشی از پول‌های بلوکه شده خود را باز پس بگیرد و روند رفع انسداد از چهار میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار از درآمدهای نفتی بلوکه شده ایران در ژاپن کلید خورد و بخشی از پول طی شش ماه و در هشت قسط به ایران بازگشت.
روند ماجرا از بعد از خروج آمریکا از برجام تغییر پیدا کرد و از این پس ژاپن هم از پرداخت بدهی خود خودداری کرد. با این وصف، ژاپن همچنان می‌خواست روابط قدیمی خود را با ایران حفظ کند. سفر نخست وزیر ژاپن به ایران بعد از ۴۱سال در خرداد۹۸ اتفاق افتاد و نویدهایی را برای بازگرداندن بدهی ژاپن به ایران به میزان یک و نیم میلیارد دلار را زنده کرد.

چین
چین از جمله شریک‌های تجاری ایران است و به‌تازگی موضوع سند ۲۵ساله همکاری میان ایران و چین از موضوعات مورد بحث در عرصه داخلی و خارجی بوده است. روند رو به رشد توسعه در چین همیشه مورد توجه کشورها بوده و تردیدی نیست که بخشی از این توسعه، مدیون کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و ایران است به دلیل این‌که این کشورها نفت ارزان خود را برای توسعه در اختیار این کشور قرار می‌دهند. تا پیش از تحریم‌ها، ایران هم در ارسال نفت به چین مثل سایر کشورها اقدام می‌کرد؛ اما با وجود تحریم‌ها، چین هم مثل سابق نفت ایران را نمی‌خرد. در حال حاضر میزان بدهی چین به ایران بیش از ۲۰ میلیارد دلار است.

کره‌جنوبی
کره‌جنوبی یکی از مشتریان ثابت نفت ایران بود و بعد از اعمال تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه صادرات نفت، کره‌جنوبی همراه هفت کشور دیگر از معافیت ۱۸۰روزه برخوردار بود.
در این بازه زمانی کره‌جنوبی روزانه ۳۵۰هزار بشکه نفت و میعانات گازی از ایران می‌خرید اما درست همزمان با این موضوع مشغول چانه‌زدن با فروشندگان جدید برای جایگزین‌کردن آنها با ایران بود. بعد از این‌که از آبان۹۷ تحریم‌های آمریکا علیه نظام بانکی و صادرات نفت ایران برقرار شد کره‌ای‌ها هم بهانه کردند و از پرداخت پول نفتی که از ایران خریدند سر باز زدند.
وزارت خارجه کشورمان میزان بدهی کره‌جنوبی به ایران را حدود ۵/۷میلیارد دلار عنوان کرده‌است. بعد از بدقولی کره‌ای‌ها، مقامات کشورمان به‌شدت نسبت به این موضوع اعتراض کردند و خواستار بازپرداخت بدهی شدند اما به گفته سید عباس موسوی، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه طی دو سال چانه‌زنی با کره‌ای‌ها، آنها به‌جای پرداخت بدهی به آمریکا گزارش دادند و منتظر جواب آنها شدند.

آمریکا
آمریکا از شرکای تجاری پرنفوذ ایران در قبل از انقلاب بود اما بعد از انقلاب به عنوان یکی از بدهکارترین کشورها به ایران شناخته شد و با توجه به اتخاذ سیاست‌های خصمانه این کشور علیه جمهوری اسلامی ایران، ضمن این‌که تلاش کرد از بازپرداخت اموال ایران جلوگیری کند، نسبت به کشورهای دیگر هم تهدید کرد در صورت بازپرداخت بدهی خود به ایران، آنها را مشمول تحریم قرار دهد. اموال بلوکه شده ایران در حساب‌های بین‌المللی بین ۱۰۰ تا ۱۲۰میلیارد دلار تخمین زده شده و ایالات متحده با داشتن ۹۷۳/۱میلیارد دلار دارایی ایران بیشترین سهم را در این زمینه به خود اختصاص داده‌است.
این تنها پول تحریم شده در حساب‌های بانک خارجی نیست. بلکه ایران اموال بلوک شده‌ای شامل املاک و مستغلات در خارج از کشور دارد.
ارزش تخمینی املاک و مستغلات ایران در ایالات متحده و اجاره انباشته آنها ۵۰میلیون دلار است. علاوه بر دارایی‌های بلوکه شده در ایالات متحده، برخی از دارایی‌های ایران توسط سازمان ملل متحد در سراسر جهان بلوکه شده‌اند. تاکنون ایالات متحده تلاش کرده‌است به بهانه‌های واهی و بی‌اساس از آزادشدن اموال و دارایی‌های ایران ممانعت کند تا جایی که دولت این کشور یک آسمانخراش متعلق به دولت ایران را در منهتن که ارزشی بیش از یک‌میلیارد دلار دارد، ضبط کرده‌است. نه تنها این اموال و دارایی‌ها بلوکه شدند بلکه بسیاری از اشخاص و نهادهای ایرانی نیز در فهرست تحریم قرار گرفته‌اند.

لوکزامبورگ
فروردین۹۹ بود که رئیس‌کل بانک مرکزی از یک موفقیت حقوقی برای آزاد سازی ۶/۱میلیارد دلار از منابع بلوکه شده ایران در خارج از کشور خبر داد و همزمان تاکید کرد پیگیری‌ها برای دریافت وام از صندوق بین‌المللی پول ادامه دارد.
هشتم فروردین بود که عبدالناصر همتی اعلام کرد: «بانک مرکزی، در ادامه رویکرد فعال و تلاش‌های خود، با همراهی و پشتیبانی وزیر خارجه، تمام توان و همت خودش را صرف تامین منابع ارزی مورد نیاز کشورمان، از محل منابع متعلق به ایران برای تدارک دارو، تجهیزات پزشکی و انساندوستانه کرده و به تلاش‌های خود ادامه خواهد داد. تلاش برای دسترسی به تامین مالی سریع از صندوق بین‌المللی پول، به عنوان حق قانونی و قطعی ایران و پیگیری آزادسازی منابع ارزی بانک مرکزی ایران که به ناحق و با اعمال فشار دولت آمریکا مسدود شده است، همگی در این خصوص است.