تا هزاره سوم قبل از میلاد مردم ایران مرده های خود را در کف منزل به خاک میسپردند! بعدها بعلت سرایت بیماری و آلودگی، مرده ها را به مکان دیگر بردند و اولین قبرستان های تاریخ اینچنین شکل گرفت!
قبرستان سفید چاه
قبرستان سفید چاه که به «قبرستان سپید» نیز شهرت دارد، در شهرستان بهشهر، بخش یانه سر، روستای سفید چاه واقع شده که مربوط به دوره تیموریان است و اولین قبرستان مسلمانان در ایران به شمار میرود.
در روستای سفیدچاه رسم بوده است که سنگ قبر مردگان را بر اساس شغل آنها حکاکی میکردند، اما بعد از مرگ آخرین بازمانده سنگتراشان و حکاکان مصیب محله، عمر حکاکی روی سنگها هم به پایان رسیده و درگذشتگان جدید روستا، با سنگهای امروزی دفن میشوند.
سرشناس ترین اهالی گورستان روستای سفیدچاه ۳ نواده امام موسی بن جعفر(ع) هستند؛ ابراهیم(ع)،منصور(ع) و عبدالرحمان(ع) که از ظلم و جور خلفای مستبد فراری شدند و برای همین در این دیار ماندند. ضریح چوبی امام زاده که با گنبد نقره گونش در دل این دره زیبا می درخشد بنا بر نوشته کنده کاری شده اش،قدمتی بیش از ۸۴۰ سال دارد. در این امامزاده صندوقچه ای چوبی نیز وجود دارد که اهالی روستا مانند چشم هایشان از آن محافظت می کنند.قبر ملک بادله حاکم شمال نیز در این گورستان قرار دارد.
با اینکه قبرستان سفید چاه به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است اما متاسفانه به دلیل عدم نگهداری و حفظ و حراست درحال تخریب است و اکنون این اثر هم مانند برخی از بناهای تاریخی و آثار میراثی فراوانی در بلاتکلیفی سرگردان است و خروج آرام و بی صدای آثار تاریخی و سنگ قبرهای چند صد ساله و هزارساله از قبرستان تاریخی و عجیب سفید چاه بهشهر زنگ بیدار باشی برای میراث فرهنگی و گردشگری برای نجات آثار تاریخی است.
برای رفتن به روستای چاه سفید و دیدن این گورستان قدیمی، باید از بهشهر به سمت جنگل سرسبز بخش «یانه سر» بروید و بعد از طی ۲۰ کیلومتر جاده پیچ درپیچ آسفالته، به گلوگاه برسید، بعد از گلوگاه، روستای «نیالا» در مسیرتان قرار می گیرد و بالاخره سفیدچاه در حاشیه جاده از راه خواهد رسید.
قبرستان تیس یا جنها
گفته میشود که قبرستان تیس که به قبرستان جنها نیز معروف است، قدمتی بیش از ۲۰۰۰ سال دارد. این گورستان در شهرستان چابهار، در نزدیکی روستای تیس، در جنوب قلعه پرتغالیها واقع شده است.
بیشتر اطلاعات در مورد قبرستان تیس و حتی قدمت آن با حدس و گمان و افسانه همراه است.
حفر قبرها در کنار هم بر روی سطح صخرهای این باور را رواج داده که قبرستان متعلق به جنها است.
با این حال گفته میشود ممکن است تلاش برای مراقبت از اجساد مردگان در برابر تعرض حیوانات دلیل این نوع ساخت گورستان بوده باشد.
قبرستان دارالسلام شیراز
گورستان دارالسلام شیراز یکی از قدیمیترین قبرستانهای ایران بهشمار میرود.
در آن قبرهایی از قرن اول و دوم هجری دیده میشود. با این حال برخی محققان میگویند که قدمت تاسیس این قبرستان به قبل از اسلام میرسد.
دارالسلام در بخش مرکزی شهر شیراز واقع شده است.
قبرهای قدیمی با خطهای رقاع، کوفی، بنایی، ثلث، نسخ و نستعلیق کندهکاری شدهاند و تصاویری از قیچی، شانه، آینه و ابزار شغلهای مردگان بر سنگ قبرها خودنمایی میکنند.
قبر افراد سرشناس مربوط به دوره زندیه تا قاجاریه در این آرامگاه دیده میشوند.