تصاویری زیبا از آیین نخل گردانی در جاجرم

به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد؛ خراسان شمالی دارای قومیت های کرد،‌ تات،‌ ترک، فارس و ترکمن است که هر یک با آداب و رسوم خاصی در ایام محرم به عزاداری می پردازند.

نخل گردانی از مهمترین مراسمی است که در شهر جاجرم برگزار می شود. نخل گردانی نسل به نسل در بین پدران و اجداد مردم این دیار چرخیده است و هر ساله در ظهر عاشورا برگزار می شود.

نخل به منزله تابوت امام حسین(ع) است که از چارچوب هایی به شکل خیمه ساخته شده و با پارچه های سبز و مشکی و کلاه خود و شمایل معصومین(ع) تزیین شده است که توسط هیئت های عزاداری شهرستان در روز عاشورا به حرکت درآورده می شود.

عزاداران جاجرم نخل را به سمت میدان حسینیه این شهر حمل می کنند و چون در گذشته برای تزیین تابوت از برگ های درخت خرما استفاده می شد، این مراسم نیز با نام «نخل گردانی» جاودانه شده است.

تصاویری زیبا از آیین نخل گردانی در جاجرم

کارگر مقدم مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان جاجرم  در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد؛ اظهار داشت: شهرستان جاجرم ۳۵ هیات عزاداری دارد ولی در کنار این هیات ها مردم این شهرستان یک هیات مخصوص به خود دارد که در روز عاشورا برای عزاداری در آن هیات حضور می یابند.

وی افزود: صبح روز عاشورا هیات و دسته های زنجیر زنی با نظم خاصی در محلی به نام « حسینیه بزرگ» جمع می شوند و از هر هیات یک نوحه خوان به مدت ۵ دقیقه نوحه سرایی می کند و مردم سینه و زنجیر می زنند و عزاداری تا ظهر ادامه می یابد.

کارگر با تاکید بر اینکه عزاداری این خطه یک ویژگی خاصی دارد ، به نخل گردانی اشاره و تصریح می کند: در روز عاشورای حسینی این مراسم که از دیرباز و از پدران و اجداد مردم این دیار نسل به نسل در میان آنان به ارث رسیده، اجرا می شود.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان جاجرم گفت: عزاداران جاجرم هرسال در روز عاشورا، نخل را به سمت میدان حسینیه این شهر حمل می کنند که حدود ۴۰ تا ۵۰ نفر در برداشتن نخل مشارکت دارند پس از ورود نخل ها به میدان ، حرکت آنها سرعت گرفته و سوگواران نیز حرکت خود را تندتر کرده و به دنبال نخل ها می دوند.

وی افزود: در دور سوم نخل اول و در دور چهارم نخل دوم بر زمین گذاشته می شود اما چرخیدن علم ها هنوز ادامه دارد و چند بار دیگر دور میدان حسینیه حرکت می کنند و به عزاداری می پردازند، سپس نخل ها در جای خود قرار می گیرد و مردم به سوی مزار شهدا واقع در بهشت مهزیار رهسپار می شوند.

قدمت ۴۰۰ساله  نخل گردانی در جاجرم

حسین‌پناه کار‌شناسان مردم‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد؛در ارتباط با  آیین نخل گردانی جاجرم گفت: روی نخل را با پارچه‌های سبزرنگ و یا سیاه که نوشته‌های مذهبی روی آن رودوزی شده می‌پوشانند و در نوک دو نخل نیز علم‌هایی نصب شده که این علم‌ها شبیه به نیزه‌های جنگی است که در اصطلاح محلی به آن تیغه می‌گویند و اشعار مذهبی روی آن حکاکی شده است.

وی افزود: نخل گردانی در شهرستان جاجرم بیش از ۴۰۰سال سابقه دارد و در سال ۱۳۹۰ در فهرست آثار معنوی به ثبت رسیده است.

 علم بندی در شهر اسفراین

علم بندی یکی از آیین های کهن عزاداری ماه محرم در خراسان شمالی به شمار می رود که بیشتر در شهرستان اسفراین رایج بوده و اکنون نیز در غالب مناطق این شهرستان اجرا می شود.

نحوه برگزاری علم بندی به این گونه است که سادات و بزرگان محله یا روستا در مقابل مسجد گرد هم آمده و بر تیری چوبی به ارتفاع سه الی پنج متر پارچه های سیاه و سبز آویخته و نمادی می سازند از علم کربلا و آن گاه آنان که قدرت مناسب و اندام ورزیده ای دارند علم را در دست گرفته و به عزاداری و نوحه خوانی می پردازند.

علم بندی پیش از فرا رسیدن ماه محرم انجام می شد و مراسم علم گردانی نیز غالبا در روزهای اول محرم و تاسوعا و عاشورا برگزار می شود به گونه ای که جوانان و عزاداران با مداحی و مدیحه سرایی پشت سر علم در کوچه ها به راه می افتادند و به در هر خانه ای که می رسیدند برای اهل خانه دعا کرده و نذورات برای برگزاری مراسم های عزاداری امام حسین(ع) یا نیازهای مساجد جمع آوری می کردند.

همچنین از گذشته تاکنون رسم است که در ایام محرم هر فرد یا خانواده ای که نذری برای روضه سیدالشهدا(ع) دارد در ابتدای ماه محرم یا پیش از فرا رسیدن تاسوعا و عاشورا این نذر خود را در اختیار متولیان مساجد قرار می دهند تا مقدمات اجرای نیت خیر فرد فراهم شود.

تعزیه خوانی یا پرده خوانی در بجنورد

مجموعۀ نمایش هـای آیینـی مذهبی برگرفته از رویدادهای تاریخی و حماسی حزن‌انگیز واقعۀ تاریخی کربلا و شهادت امام سوم شیعیان، حسین بن علی(علیه السلام) و یاران او توسط هنرمندان هر ساله در سطح استان به نمایش در می آید که مورد استقبال مردم قرار می گیرد.

تعزیه نوعی شبیه سازی است که در یک محوطه، با حضور مردم توسط چند نفر انجام می گیرد .

بیشترین تعزیه ای که دراستان خراسان شمالی اجرا می شود تعزیه حضرت عباس (ع) و بعد از آن تعزیه حضرت علی اکبر است. تعزیه در این استان به صورت یک سنت و فرهنگ درآمده است.

برگزاری آئین شام غریبان در بجنورد

این آیین معنوی یکی از رسوم دیرین مردم خراسان شمالی است که در دهمین شب محرم برگزار می شود.

مردم عزادار این استان با حضور در مساجد و حسینیه های شهرها و روستاها با نوحه سرایی و مداحی برای غربت و تنهایی قافله سالار دشت نینوا زینب کبری (س) در شب شام غریبان، با شمع هایی که در دست دارند محله به محله می روند و در آن شب، همه چراغ های خانه ها را خاموش می کنند و در هر محل و یا منطقه ای که می رسند توقف کرده به عزاداری و همدردی با اسرای کاروان امام حسین (ع) کرده و اقدام به نوحه سرائی می کنند، این مراسم در دیگر شهرستان های استان نیز برگزار می شود.