یکی از راههای تضمین سلامت مادر و جنین توجه به اصول تغذیه در دوران بارداری است. تغذیه در این دوران اندکی قبل از بارداری شروع شده و در طول دوران بارداری به ۳ بخش عمده تقسیم میشود.
تغذیه قبل از بارداری
دو ماه قبل از شروع بارداری مادر بایستی رژیمهایی مانند کتوژنیک یا رژیمهای مندرآوردی تک خوری را قطع کرده و مصرف هر گونه دارو را هم با متخصص مربوطه و هم با متخصص زنان دوباره چک کند. هم اینکه هرگونه اعتیاد یا سوء مصرف از قبیل سیگار، الکل و … را بهکلی ترک کند. مضاف بر اینکه ضمن داشتن سفرهای متنوع، مصرف برخی مکملها مانند اسید فولیک را با مشورت متخصص زنان شروع کند.
۳ ماه اول بارداری
در سه ماه اول بارداری بجز نیاز به مکمل اسید فولیک، نیازهای غذایی مادر باردار سالم تفاوت چندانی با مادر غیر باردار ندارد و نیازی به اضافه شدن وزن نیست. ولی طیف گستردهای از خوراکیهای ناسالم و جهشزا میتوانند بر سلامت جنین اثر منفی بگذارند. تهوع ابتدای بارداری نیز به نوعی فعالشدن سیستم دفاعی طبیعی بدن است که جلوی خوردن مادر را تا حدی بگیرد تا مادر با خوردن غذاهای مضر به جنین آسیب نرساند. غذاهای بسیار مضر در سه ماه ابتدای بارداری عبارتند از هر گونه مواد غذایی صنعتی که دارای مواد نگه دارندهای مانند سوربات پتاسیم باشند، انواع غذاهای برشته یا سرخ کردنی که دارای آکریلامید هستند بهویژه روغنهای چند بار استفاده شده در غذاهایی که بیرون از منزل تهیه میشوند همه خوراکیهای مشکوک به کپکزدگی و مخصوصا میوههای لکدار که دارای مایکوتوکسینها هستند مخصوصا آبمیوه و آبلیموی صنعتی و لواشک که عموما از میوه لکدار تهیه میشوند. باقی مانده سموم دفع آفات در پوست میوهها و سبزیجاتی که با فاضلاب آبیاری میشوند.
۳ ماه دوم بارداری
از پایان ماه سوم نیازهای غذایی مادر باردار با مادر غیر باردار به مرور متفاوتتر میشود و مادر باردار باید به مرور مصرف پروتیین، لبنیات و میوهجات سالم را افزایش دهد، علاوه بر اینکه مصرف مکملهای ویتامینی ویژه بارداری هم از همین ماه باید شروع شود. جنین و جفت و مایع آمنیوتیک رحم به سرعت در حال افزایش هستند. ولیکن افزایش نیازها بیشتر به صورت کیفی است و نه کمی؛ یعنی مادر باید بیشتر به نوع غذاها اهمیت بدهد تا مقدار غذا. افزایش وزن سه تا چهار کیلوگرم در پایان ماه ششم بارداری توصیه میشود.
۳ ماه آخر بارداری
با پایان ماه ششم، نیازهای مادر هم به لحاظ کیفی افزایش پیدا میکند، هم به لحاظ کمی. کالری مورد نیاز مادر افزایش چشمگیری پیدا میکند و مادر باید کالری مورد نیاز خود را از هر سه گروه اصلی غذایی شامل نشاستهها (برنج و غلات)، پروتئین (گوشت، تخم مرغ و لبنیات و حبوبات) و چربیها (دانههای روغنی و آجیل) تامین کند. بهعلاوه نیاز مادر به مصرف سبزیجات و میوهجات نیز افزایش پیدا میکند. مجموع اضافه وزن طبیعی درپایان بارداری ۸ تا ۱۲ کیلوگرم است.
بهتر است در طول بارداری برای تنظیم یک برنامه غذایی سالم و کارآمد با یک مشاور تغذیه مورد اعتماد مشورت کنید تا ضمن تامین نیازهای بارداری دچار چاقی مفرط نشوید.