توضیحات معاون استاندار درباره ناآرامی های سراوان

بیکاری در کشور معضلی است که شهرهای مرزی را هم به خود مشغول کرده و بسیاری از استان ها به دلیل رکود و تورم آمار بالایی از بیکاری دارند. این رقم در استان سیستان و بلوچستان نسبت به بسیاری از استان ها بیشتر است. به همین دلیل معیشت مردم سیستان و بلوچستان به ویژه مناطق مرزی از جمله سراوان و گلشن را که بیش از ۳۸۰ کیلومتر مرز با پاکستان دارند به مرز وابسته کرده است. در این بین  قاچاق سوخت که بخشی از آن معلول این بیکاری است همیشه مطرح بوده که بعضا   باعث حوادث ناگوار و تلخی از جمله آتش گرفتن تانکر سوخت قاچاق، چپ کردن، درگیری با مرزبان ها و… هم می شد. به نظر برخی از کارشناسان به دلیل نرخ بالای بیکاری در سیستان و بلوچستان بعضی از افراد به قاچاق سوخت اقدام می کردند. هر چند باید حساب این افراد را از قاچاقچیان عمده و بزرگ سوخت جدا کرد. به همین دلیل با هدف مقابله با خروج غیر قانونی سرمایه کشور، جلوگیری از حوادث جاده و قانونمند کردن فروش سوخت در نقاط مرزی طرحی به نام طرح «رزاق» به اجرا درآمد تا با آن مرزنشینان به طور قانونی بتوانند سوخت  رابه فروش برسانند و محل مشخصی برای عبور از مرز به آن ها اختصاص داده شد. این طرح از دی ۹۸ به صورت آزمایشی برای بهره‌مندی مرزنشینان شروع شد و در استان های مرزی به ویژه در سیستان و بلوچستان افراد کم بضاعت و بی درآمد تا شعاع ۲۰ کیلومتری مرز می توانند به صورت قانونی در فروش سوخت سهیم شوند و معاش آن ها تامین شود. اجرای این طرح بر عهده وزارت کشورو تامین سوخت بر عهده شرکت نفت گذاشته  و مجری طرح هم سپاه انتخاب شد.

مهران محمودی سرپرست فرمانداری گلشن در گفت و گو با عصر هامون درباره این طرح می گوید: «طرح رزاق یکی از لطف های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به انسان های کم بضاعت و بی درآمد در مناطق مرزی و به ثمر نشستن فرمایش های رهبر معظم انقلاب برای کمک و خدمت رسانی به افراد نیازمند جامعه است.» محمودی خاطر نشان کرد: «با اجرای طرح رزاق در این منطقه مرزی، آن نگاهی که به مردم این منطقه به عنوان قاچاقچی وجود داشت، برداشته شد.» پیش از این هم سردار سرتیپ پاسدار محمد مارانی فرمانده قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه جنوب شرق کشور در گفت و گو با ایرنا درباره مزیت های این طرح برای خانواده های مرزنشین گفته: «قاچاقچیان سوخت افراد متمکنی هستند و پول شان از پارو بالا می رود اما کسی که مثلا در کوهک سراوان یعنی ۱۰۰۰ متری نقطه صفر مرزی هیچ شغلی ندارد و رودخانه آن جا هم خشک شده است باید برای معیشت خود و زن و بچه اش چه کار کند؟ هیچ گونه آبی وجود ندارد و زمینی برای کشاورزی نیست. کارخانه ای وجود ندارد که در آن کار کنند، شرکتی نیست و معدنی وجود ندارد. این مردم نباید زندگی و ارتزاق کنند؟ ما می گوییم مثلا هر هفته مقداری بنزین به آن ها سهمیه داده می شود تا بدون منع قانونی بتوانند آن را بفروشند و از این راه ماهی حدود دو تا سه میلیون به دست بیاورند تا بتوانند گذران زندگی کنند. در مصوبه تیر سال ۹۹ برای هر خانوار مرزنشین مشمول این تصویب‌نامه، در سال حداکثر ۱۵۰۰ لیتر گازوئیل تعیین شد.

همان طور که گفتیم به دلیل بیکاری در استان های مرزی، طرحی به نام طرح رزاق برای خانواده های مرزنشینی که شغلی ندارند به اجرا گذاشته شد تا آن ها بتوانند تا پیدا کردن شغل از فروش سوخت به شکل قانونی منتفع شوند. با این کار، هم از قاچاق گسترده و سازمان یافته جلوگیری می شد و هم خانواده هایی که به دلیل بیکاری در تنگنا به سر می بردند منبع درآمدی به دست می آوردند.بحث قاچاق هم با تعیین مبادی مشخص برای گذر سوخت‌برها بیشتر قابل کنترل می‌شود. نماینده مردم شهرستان سراوان در مجلس هم درباره این طرح می گوید: «کارنامه سپاه پاسداران با اجرای طرح رزاق در این منطقه مطلوب است چرا که توانسته جمع کثیری از روستاییان به ویژه مرزنشینان را مشغول کار و با ایجاد مهاجرت معکوس از شهر به روستا حاشیه نشینی را کم کند.»

 اما با توجه به آن چه نوشتیم مشخص است که این طرح توانسته به کمک مردم منطقه بیاید و قاعدتا   مخالفانی هم دارد. بدیهی است که یکی از مخالفان این طرح قاچاقچیان عمده سوخت و کالا هستند که برای اهداف شان از مردم استفاده می کردند تا بتوانند اقدام به قاچاق های گسترده و سازمان یافته کنند و حالا با سامان‌دهی مبادی تبادل سوخت عمدتا کار آن ها با مشکلات زیادی مواجه  و غیر از مبادی قانونی بقیه مسیرها برای قاچاقچیان به شدت خطرناک شده است. از سوی دیگر باید به این نکته هم توجه داشت که گروهک های تروریستی همچون جیش‌الظلم با هرگونه رفاه مردم منطقه که باعث مثبت ترشدن نگاه آنان  به جمهوری اسلامی شود، مشکل دارند و با آن مخالفت می‌کنند و برای برهم زدن این رفاه به دنبال تغییر نگاه مردم به نظام هستند و قطعا برای تغییر نگاه مثبت مردم به جمهوری اسلامی تمام تلاش خود را می کنند تا به این طرح مفید شلیک  و آن را   از دور خارج کنند.