مجله اینترنتی دوستان مجله خبری و سبک زندگی
تهیه کننده نقش مهمی در صنعت سینما، تئاتر، رادیو و تلویزیون دارد. به عنوان یک تهیه کننده کار اصلی شما با بخش عملی و تجاری پروژه در ارتباط است و مسئول تهیه و تدارک ابزار و شرایط مورد نیاز کارگردان و بازیگران هستید و کارگردان و بازیگران به جنبه های خلاقانه و هنری کار می پردازند.
در سینما تهیه کننده مسئول تامین مالی پروژه بوده، ولی در تلویزیون معمولا برنامه ها به صورت سفارشی ساخته می شوند و تامین مالی از وظایف اصلی تهیه کننده نیست. شما به عنوان تهیه کننده باید فرآیند تولید را از ابتدا تا انتها مدیریت کرده و همه منابع لازم را سازماندهی کنید. نقش تهیه کننده عمدتاً مالی و تشکیلاتی است. او اولین و مهم ترین کسی است که وارد چرخه تولید فیلم می شود و همچنین آخرین کسی است که از این چرخه خارج می شود. او از اولین مراحل برنامه ریزی تا تمامی مراحل تولید، پخش و تبلیغات حضور دارد و آن را سرپرستی می کند.
سینما در حال حاضر تنها در قالب خواسته های بازیگران چهره و سرمایه گذار تعریف می شود و تهیه کنندگان بزرگ خود را خواسته یا ناخواسته بازنشسته کرده اند. بین فیلم ها و هزینه هایشان در گذشته تناسب وجود داشت، اما گویا مدتی است چیزی سر جای خود نیست. وقتی یک بازیگر سال گذشته مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان برای بازی در یک نقش می خواست و امسال ۴۰۰ میلیون تومان می خواهد، تهیه کننده قطعا به مشکل برمی خورد.
باندبازی در چرخه اکران سینما یکی دیگر از مشکلات امروز سینمای کشور است، چرا که داریم فیلم های خوبی که بازیگران و محتوای خوبی دارند، ولی وقتی به مرحله اکران می رسند با مشکل مواجه شده و یا اصلاً اکران نمی شوند. بسیاری از تهیه کنندگانی که با وجود سابقه زیاد در ساخت فیلم ریسک نمی کنند، برای این است که سرمایه شان به آنها باز نمی گردد، اما از طرفی سرمایه گذارانی که می خواهند پولشویی کنند و رانت دارند حتماً به دنبال ساخت فیلم کمدی می روند و در فیلم خود از بازیگران چهره با دستمزدهای بالا اعم از ۴۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان استفاده می کنند تا حضور این چهره ها و موضوعات طنز سطحی برایشان بازگشت مالی داشته باشد. در چنین وضعیتی که بازیگران با تعیین قیمت بالا و سلیقه ای سرمایه گذاران عیار پیدا می کنند، تهیه کننده ای که پول ندارد باید در خانه بنشیند و تماشاگر باشد.
هجوم بی رویه شبکه های ماهواره ای فارسی زبان که بدون حق کپی رایت مرتب و به کرات فیلم های سینمایی را پخش می کنند، ساختن و پخش کردن برنامه هایی که گاه با سلیقه مخاطب ایرانی همخوانی بیشتری دارد و مهمتر از همه عدم توجه مسئولان نسبت به این هجوم فرهنگی و پاسخگو نبودن آنها، سینمای کشور را به قهقرا برده است. از طرف دیگر تولید فیلمهایی با محتوای تکراری، قصه های یک شکل و کسالت بار و امثال اینها باعث شده تا سینمای ایران با یک ریزش مخاطب جدی مواجه شود. متأسفانه این روزها اغلب آثار تولید شده در سینمای کشور تکراری هستند؛ به نحوی که اگر مخاطب یک فیلم را در ژانر اجتماعی ببیند می تواند پیشاپیش به این نتیجه برسد که فیلم دیگر نیز با همین سبک و سیاق ساخته شده است. باید فکری شود تا سینما مجدداً جذابیت پیدا کند، چرا که در غیر این صورت دیگر مردم به سالن های سینما نخواهند رفت و بزودی دیگر اثری از سینمای پر افتخار کشور نخواهد بود.
***
هارون یشایایی:
انحصار پخش خیلی به سینما لطمه وارد کرده است
هارون یشایایی تهیه کننده سینما، انحصار در پخش و تولید را باعث لطمه دیدن سینمای ایران می داند.
تهیه کننده فیلم «هامون» درباره اینکه مافیای سینما چقدر در انزوا و بیکاری یک سری از تهیه کنندگان تاثیرگذار بوده است، به بانی فیلم گفت: در اینباره اگر از خودم بخواهم بگویم که به لحاظ سنی دیگر بازنشسته هستم. در هر حال نباید فراموش کرد که امروز شرایط کار متفاوت و قوانین کار و بازی عوض شده است. نیروهایی وارد عرضه تولید شده اند که توانایی و امکانات شان بیشتر از ماست. مافیای سینما به تازگی مد شده، ولی انحصار مسئله پخش به سینما و به طور کلی به تولید لطمه زده و بهتر است اسم آنرا مافیا نگذاریم. به هر حال انحصار نظام پخش سینمایی به خیلی از ارکان سینما لطمه زده است.
تهیه کننده فیلم «ناخدا خورشید» درباره اینکه چرا یک سری تهیه کنندگان بیکار شده اند یا بشدت کم کارند، افزود: شرایط ایجاد شده از ناحیه انحصار پخش خیلی به سینما لطمه وارد کرده است و بی شک تهیه کنندگی نیز از این آسیب مصون نمانده است. نمی خواهم تغییر کلیات شرایط و قواعد کار را به کل نفی کنم و آنرا عاملی منفی بدانم،چه بسا شاید برای برخی بهتر هم شده باشد. با این حال همین تغییرات شرایطی ایجاد کرده که خیلی ها ترجیح بدهندبا وجود تجربه بالا و پیشکسوتی کنار بکشند.
تهیه کننده فیلم «کیمیا» در پاسخ به اینکه آیا قبول یک سری مسئولیت های اجرایی در سینما باعث شده تا در حوزه تهیه کنندگی فعالیت نداشته باشد، متذکر شد:نه چندا نبه آن مرتبط نبوده، ضمن اینکه الان سن ام بالاست و دیگر امکان قبول مسئولیت های اجرایی را هم ندارم.
تهیه کننده فیلم «هنرپیشه» در پایان به این سوال که مسئولان چه شرایطی می توانند در این زمینه ایجاد کنند، خاطرنشان کرد: واقعاً نمی دانم. در هر حال تعدادی از نیروهای تازه وارد عرصه تهیه کنندگی شده اند و همین موجب شده تا برخی از آن نیروهای قبلی دیگر امکان کار را نداشته باشند.
***
حسن هدایت:
مریضی و فساد در سینما ریشه دوانده است
حسن هدایت اعتقاد دارد: متأسفانه برای بعضی ها فیلمسازی کسب و کار شده و کیفیت کار برایشان مهم نیست. آمده اند فقط پولی بگیرند و در کنارش کاری هم تولید کنند.
تهیه کننده و کارگردان «گرداب» درباره اینکه چه شرایطی در سینمای ایران بوجود آمده که یک سری از تهیه کنندگان دیگر فعالیت ندارند، به بانی فیلم گفت: کدام فیلمساز یا تهیه کننده ای را پیدا می کنید که دوست نداشته باشد فیلم تولید کند؟! اگر انجام نمی شود قاعدتاً برمی گردد به مشکلاتی از نظر اقتصادی هست و دوم به مسئله رانت های مالی و رانت های مربوط به نهادها و ارگان های دولتی برمی گردد. ارگان دولتی بودجه های سنگین دارد و فقط با آدم های خاصی کار می کند. در تلویزیون هم فقط به آدم های خاصی کار می دهند. این استفاده از رانت متأسفانه خیلی سرمایه های معنوی و مادی سینما را تخریب می کند. ضمنا با نگاهی به جریان پخش فیلم ها، صاحبان سینما و شماری از تهیه کنندگان می توان گفت این رانت بشدت در بدنه سینما نفوذ کرده است. از سویی الان سینمای ما بازیگر محور شده و بودجه های کلانی آن هم فقط برای چند بازیگر مخصوص خرج می شود.
او ادام هداد: متاسفانه هزینه ها و دستمزدها آنقدر سرسام آور شده که وقتی می خواهید کار جدیدی را شروع کنید، می بینید سرمایه گذار دلش می خواهد فقط سوژه های خاص و مشخصی را تولید کند که حتی الامکان ضریب فروش شان بالا باشد و سرمایه اش با سود خوبی بازگردد. به همین دلیل وقتی فیلم های روی پرده را نگاه می کنید، سوژه جدیدی در آنها نمی بینید و انگار همه فیلم ها تکراری شده اند. حالا یکی از نظر اقتصادی موفق تر، یکی ناموفق و یکی هم ضرر می کند. البته در جامعه ای که تقریباً همه چیز آن گرفتار بیماری و رکود شده، نباید هم توقع داشته باشید که جریان سالمی در امور فیلمسازی وجود داشته باشد و طبعا اینجا هم مریضی و فساد ریشه دوانده.
کارگردان «ناسپاس» در ادامه افزود: در مسئله مربوط به دستمزدهای کلان بازیگران، یکی از شرکای جرمی که در واقع باعث این بحران بازیگری شده تلویزیون است. سازمان صدا و سیما همان طور که بقیه کارهایش عجیب و غریب است، این تفکر که باید برای هر کارش هنرپیشه مشهور ببرد هم ده- پانزده سال است که وجود دارد و هزینه های زیادی را به پروژه ها تحمیل می کند.در حالی که هیچ جای دنیا جز موارد بشدت خاص، هیچ پروژه سریالی بازیگر معروف یا سینمایی ندارد. تلویزیون خودش باید بازیگر معروف آموزش دهد و بسازد. حال آنکه این سازمان به جای اینکه بیاید بازیگر تولید کند، تن می دهد به این فضا که فقط باید بازیگران معروف را به هر قیمتی بیاورد تا برنامه اش بیننده پیدا کند.
تئوری هزینه بر و تکراری ای که بارها ثابت شده نادرست است. احساس می کنم مدیریت تلویزیون در برخی موارد و نه همه مدیران، ولی مدیریت قالب یک مدیریت سطحی است. همه جای دنیا اولین کاری که برای سریال سازی شان می کنند، فیلمنامه نویسان بسیار قوی استخدام می کنند، ولی فیلمنامه های تلویزیون را نگاه کنید که هیچکدام شان کشش لازم را برای تماشا ایجاد نمی کنند.
برای تولید یک کار فاخر باید اول عوامل پشت دوربین و فیلمنامه حرفه ای و فاخر داشت، نه اینکه هنرپیشه گران بخواهد کاری را فاخرش کند. البته داریم هنرپیشه های معروفی که وجدان کاری دارند و شایسته دستمزدی که می گیرند، هستند. برخی اما کارمندند و فقط پولی می گیرند و جلوی دوربین دیالوگی می گویند و می روند و شما هیچ حس و عمقی در بازیشان نمی بینید. گاهی وقت ها تلویزیون سرمایه زیادی می گذارد، ولی ثمره، ثمره خوبی نیست. به خاطر اینکه چنین تفکر غلطی دارد حالا کی درست می شود را نمی دانم.
این فیلمساز افزود:متأسفانه در سینما هم این هست. یکی از دوستان می گفت؛ شما فیلم ساخته اید، پخش کننده ها اول می پرسند هنرپیشه اش کی هست. اگر می دیدند محبوب و بفروش است، برایش سرو دست می شکنند،اما اگر ببینند بازیگر چهره ندارد، پاپس می کشند؛ حالا هر چقدر هم فیلم خوش ساخت و ارزشمندی باشد. ببینید تا چه اندازه سینما از نظر یک سری پخش کنندگان با این معیارهای دم دستی شان مبتذل شده است. فکر می کنند فقط هنرپیشه مهم هست، نه داستان نه کارگردان و… . گاهی اوقات فیلم خوبی داریم باید التماس چند نفر را کنیم تا بیایند فیلم را تماشا کنند تا بعد بگویند فیلم جذاب بود.
تهیه کننده و کارگردان «گراند سینما» با اشاره به اینکه سینما موقعی زنده است که تنوع در آن مشاهده شود، افزود: به دلیل اینکه سالهاست در سینما فعال نیستم، شاید به بعضی از ظرایف خیلی وارد نباشم و شاید قضاوت هایی نادرستی در این مورد کنم. با این حال اما با اطمینان می گویم این جریان مریضی که وجود دارد به اقتصاد و ماهیت معنوی فیلمو سینما ضربه می زند. البته اقتصاد سینما خوشبختانه در این چند سال خیلی شکوفا شده، ولی با تکرار برخی کمدی های سطحی ظاهرا دوباره به سمت و سوی خاصی می رود و سرمایه به طور کلی روی یک سری فیلم ها،بازیگران، تهیه کنندگان و پخش کنندگان خاص متمرکز می شود که مطمئن باشید همین انحصار، دوباره این رونق را هم به سمت رکورد سوق خواهد داد، چون آنقدر تکرار می شود تا تماشاگر خسته شود و دیگر به سمت چنین فیلمهایی نرود. سینما موقعی زنده است که در آن تنوع مشاهده کنید؛ مثل سوپرمارکتی که تنوع محصولات غذایی را در آن می بینید و به شما حق انتخاب را می دهد. حالا ممکن هست تمام آن محصولاتش هم خوب نباشد، ولی حداقل حق انتخاب دارید و این خیلی ارزشمند است.
تهیه کننده و کارگردان «سایه روشن» در پایان اظهار داشت: ببیند نکته ای که هست اینکه در وهله اول دوستان کنار کشیده و جدا افتاده باید انگیزه خیلی قوی ای داشته باشند و محکم برگردند. شاید بعضی از آنان فکر کنند حوصله سر و کله زدن با مسائل اقتصادی و غیراقتصادی پروسه تولید فیلم را نداشته باشند، اما این با کمی اشتیاق و انگیزه حل می شود. مهم این است سوژه های مناسب و سرمایه کافی داشته باشند. مشکلی که در سینمای ایران داریم، این است واقعاً شهدای راه کارگردانی از شهدای جنگ تحمیلی دارد بیشتر می شود! یعنی آنقدر کارگردان جدید می آیند و خیلی از آنان هم با کار دوم- سوم اصلاً نمی مانند و می روند و هر سال هم تعداد بیشتری وارد این حوزه می شوند.
امسال شنیده ام وزارت ارشاد احتیاط کرده تا ۱۰ درصد پروانه ساخت به فیلم اول داده نشود که در واقع بی جهت پروانه گرفته نشود، ولی خب الان پروانه ساخت هایی که داده اند نزدیک ۵۰ درصد برای فیلم اولی هاست. نگاه کنید هر کارگردانی با عزمی جدی می آید و طبعا دیگر نمی خواهد به عقب برگردد و فقط می خواهد کارگردان باشد. در نتیجه متقاضیان کار زیاد می شوند. خیلی از این فیلم هایی که فیلم های بشدت بازاری ای هستند، تماماً توسط کارگردان هایی ساخته می شوند که به طور جدی نمی توانند کاری انجام بدهند و برای بقا تن به هر کاری می دهند. یک سری کارگردانانی که کارشان را جدی می گیرند تن به هر کاری نمی دهند و مجبورند خانه نشین شوند و ترجیح می دهند کار بد تولید نکنند. متأسفانه بعضی ها فیلمسازی برایشان کسب و کار شده و کیفیت کار برایشان مهم نیست فقط پولی بگیرند و کاری هم تولید کنند.
***
سید محسن وزیری:
امروز فقط چند نفرند که پول های دولتی می گیرند و کار می کنند
سید محسن وزیری معتقد است: از موقعی که آقازاده ها پول به سینماها آورده اند، به یکباره بازیگران دستمزدهای شان را نجومی بالا برده اند.
تهیه کننده فیلم «آواز خوان» در پاسخ به اینکه آیا در سینمای ایران چیزی به نام مافیای سینما دخیل است که موجب شده تا یک سری از تهیه کنندگان دیگر فعالیت نداشته باشند یا این مسئله خودخواسته بوده است، به بانی فیلم گفت: خیلی از تهیه کنندگان می خواهند کار تولید کنند، اما در این وضعیتی که آقازاده ها پول به سینماها آورده اند و در یک روند پولشویی، خرج های عجیب و کلان می کنند و پول هایی نجومی به بازیگران داده اند، موجب شده اند تا به یکباره بازیگران دستمزدهای شان را ببرند. به همین علت برخی از تهیه کنندگان دیگر توانایی فیلمسازی ندارند. در واقع ورود پول های بادآورده به سینما شرایطی ایجاد کرده که دیگر نمی شود کار کرد. اگر تا چند وقت پیش هنرپیشه ای ۳۰-۳۵ تومان دستمزد می گرفت، الان ۳۰۰-۴۰۰ تومان دستمزد می گیرد. در حال حاضر چند نفرند که پول های دولتی می گیرند و کار می کنند. البته ما خوشحال می شویم پول به سینما بیاید و فیلم ساخته شود، ولی نه آنکه بی رویه به هر کسی پول بدهند. به هر حال فعلاً بازیگرانی هستند که چنین پول هایی را دریافت می کنند، وگرنه عوامل پشت صحنه تغییر آنچنانی در دستمزدهای شان نداده اند. در این شرایط اگر در یک فیلم فقط سه هنرپیشه بگذارید، نزدیک به ۷۰۰-۸۰۰ تومان باید پول بدهید. این در حالی است که همه تهیه کنندگان نمی توانند از پس پرداخت دستمزدهای میلیاردی برآیند. ضمن اینکه از نقش باندهای مافیایی در جلویگری از فعالیت برخی از اهالی سینما هم نباید غافل بود.
تهیه کننده فیلم «ازدواج غیابی» با اشاره به اینکه در سینمای ایران با کمبود بازیگر نقش اول مواجه ایم، افزود: پرکاری افراد در سینما بستگی به رفاقت های شان دارد. یک عده همیشه سرکارند و عده ای دیگر با وجود اینکه پیشکسوت هم هستند، کار نمی کنند. یکی از مسائل مهم در سینمای ایران این است که بازیگر نداریم. در کشورهای دیگر حساب کنید چند هزارتا بازیگر نقش اول دارند، اما در سینمای ایران سرجمع پنج- شش بازیگر نقش اول داریم. در چنین شرایطی هم وقتی می خواهیم بازیگر انتخاب کنیم، کار خیلی سخت می شود. من از یکی- دو ماه پیش پروانه ساخت گرفته ام، ولی هر بازیگری را می خواهم برای فیلم ام انتخاب کنم اکثراً پول های کلان از برخی پروژه ها گرفته اند و خارج از ایران به سر می برند. صحبت هم در این زمینه کنیم، فایده ای ندارد. غلامرضا موسوی اخیرا گفته بود که قرار است جلوی اینها را بگیرند.
ولی واقعا چه کار می توانند انجام دهند؟! خودم برای این پروژه جدیدم با چند نفر صحبت کرده ام، ولی تا دو سال آینده سرکار هستند، ولی از سوی دیگر یک سری از بازیگران مدتهاست سرکار نیستند و گاه حتی مجبورند نقش های فرعی و بی اهمیتیرا بازی کنند تا مخارج زندگی شان را تأمین کنند. اگر موقعیتی ایجاد می شد که سینمادار امتیازاتی را در اختیار تهیه کنندگان می گذاشت که هر کسی هنرپیشه و چهره مستعد جدیدی را معرفی کند، امتیاز یا سرویس بهتری بگیرد، می توانست در مبارزه با ورود پولهای کلان نامشخص و افزایش غیرمنطقی دستمزدها خیلی تأثیر می گذاشت.
تهیه کننده فیلم «بادام های تلخ» با اشاره به اینکه اگر سینماداران به تهیه کنندگان پیشکسوت برای تولید فیلم خدماتی را ارائه دهند، متذکر شد: مدیران سینمایی باید تسهیلات و شرایطی را برای پیشکسوتان سینما ایجاد کنند و وام هایی را به آنان بدهند. حتی اگر دولت هم کمکی نمی کند، سینمادار می تواند به پیشکسوتانی که به هر زحمت فیلمی ساخته اند ولی برای اکرانش امکاناتی ندارند، تسهیلاتی ارائه دهد.
تهیه کننده فیلم «حادثه در کندوان» در پایان عنوان کرد: سه- چهار پروانه ساخت جدید گرفته ام، ولی به همین دلایلی که گفتم چندبار عقب افتاده؛ حالایا بازیگران جور نشده اند و یا شرایط جوی باعث شده کارم به تعویق بیفتد.
بانی فیلم