خمیردندانها نقش موثری در بهداشت و سلامت دهان و دندان ایفا میکند. اولین اقدام در انتخاب خمیردندان توجه به درج علامت استاندارد روی خمیردندان است. علامت استاندارد ایران برای محصولات داخلی و علامت ADA یا CE برای محصولات وارداتی معتبر است.
در مرحله بعد برای انتخاب خمیردندان مناسب باید نیازهای بهداشتی خود را بشناسیم و برای رفع آنها به قسمت «مواد تشکیلدهنده» که روی جعبه یا تیوب خمیردندان نوشته شده است، توجه کنیم. خمیردندانها از ترکیب چند ماده مثل فلوراید، مواد ساینده، مواد طعمدهنده، مواد نگهدارنده رطوبت و مواد شوینده تشکیل شدهاست.
از بین مواد فوق مهمترین مادهای که باید به آن توجه داشته باشید فلوراید است. خمیردندانی را انتخاب کنید که میزان فلوراید آن حداقل ۱۰۰۰ پیپیام (ppm به معنی یک قسمت در میلیون) باشد. فلوراید یک ماده معدنی است که نقش بسیار موثری در کنترل پوسیدگی دندانها دارد. مینای دندان در معرض حمله مداوم اسید تولیدشده توسط باکتریهای پوسیدگیزاست و فلوراید باعث افزایش مقاومت مینای دندان در مقابل اسید میشود.
خمیردندانهایی با کاربرد اختصاصی هم در بازار موجود است:
خمیردندانهای ضدجرم: این خمیردندانها از تشکیل جرم روی دندانها پیشگیری میکند اما اگر روی دندانها جرم وجود داشته باشد، نمیتوانند آنها را از بین ببرند.
خمیردندانهای ضدحساسیت: این خمیردندانها برای افرادی مناسب است که دندانهای حساس دارند و با محرکهای کم مثل هوای سرد و گرم (بهاصطلاح هواکشیدن دندان) تحریک میشوند. این خمیردندانها اغلب حاوی نیترات پتاسیم است. ذرات نیترات پتاسیم که داخل دندان رسوب میکند مانع تحریکشدن عصب دندان میشود و برای رسوب کامل این ذرات و از بین رفتن حساسیت دندان حداقل چهار هفته زمان لازم است.
خمیردندانهای سفیدکننده: این خمیردندانها مواد سفیدکننده ندارد، بلکه حاوی ذرات سایندهای است که سطح دندان را از رنگدانههایی مثل رنگدانه چای و قهوه پاک میکند. در واقع این خمیردندان رنگ دندان شما را روشنتر نمیکند و فقط رنگدانههایی را که در اثر غذاخوردن روی دندانتان ایجاد میشود، برمیدارد.
نکته مهم در مورد این خمیردندانها اینکه به علت داشتن مواد ساینده اگر این خمیردندانها مدت طولانی و با فشار زیاد مسواک استفاده شود، میتواند به مینای دندان آسیب وارد کند.
در پایان چند نکته کلی در استفاده از خمیردندانها را با هم مرور میکنیم:
خمیردندانهای حاوی فلوراید نباید بلعیده شود.
پس از مسواکزدن سعی کنید بیشترین میزان خمیردندان داخل دهانتان را با تفکردن خارج کنید و فقط یکبار دهانتان را با آب بشویید. این کار سبب افزایش تاثیر فلوراید در مقاومکردن دندانهایتان میشود.
برای کودکان از دو سالگی به بعد میتوان از خمیردندان استفاده کرد، اما چون امکان بلعیدن خمیردندان تا پنج سالگی وجود دارد باید از خمیردندان مخصوص دو تا پنج سال استفاده شود که بدون فلوراید است.