ما در کشوری زندگی میکنیم که صنعت خودروسازی آن، ارز از کشور به خاطر واردکردن رادیاتور، پیچ و مهره یا دیسک کلاچ خودرو «پیکان» خارج میکند (منبع: آمار واردات خودرو براساس اطلاعات موجود و کارشناسینشده طی ۹ماهه سال ۱۳۹۲، گمرک ج ا. ا، ردیفهای: ۲۶، ۴۲۰۱۱۶۹) سالهاست ادعای تولید خودرو ملی دارد، اما قیمت محصولات آن با بالاوپایینشدن قیمت ارز بهشدت تغییر میکند و وقتی صنعت خودرو تحریم میشود، ناگهان عرضه خودرو ملی نیز با مشکل مواجه میشود و اختلاف قیمت کارخانه و بازار آزاد سر به فلک میکشد.
کارخانجات غیردولتی «خودروساز» همگی مونتاژکار قطعات چینی هستند و برای واردکردن قطعات میلیاردهادلار ارز از کشور خارج میکنند و تولیداتشان را به قیمت خارقالعادهای به مصرفکننده ناچار از انتخاب بین گزینههای موجود بهفروش میرسانند.
حالا در همین کشور، که داشتن برخی خودروها مستلزم خواب پول نزد خودروسازان تا ۶-۹ ماه است و خودروسازان محصول آماده برای تحویل به مشتری بهصورت نقدی ندارند «صادرات خودرو» هم داریم! در اینجا بر اساس آمار گمرک جمهوریاسلامیایران، به بررسی قیمت صادراتی محصولات خودروسازان داخلی پرداختیم. گفتنی آنکه در آمار مزبور، بعضا ردیفهایی با شرح تعرفه دو تا چند خودرو درج شدند که قابل تفکیک نبودند. این موارد در جداول ذکر شدند.
اوکراینیها رانا و تیبا دوست دارند!
در ماههای فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و شهریور به کشور اوکراین انواع تیبا و رانا صادر شده است. قیمت هر دستگاه تیبای صادراتی به اوکراین بیش از ۱۸میلیونتومان ثبت شده است، همچنین قیمت هر دستگاه خودرو رانا که به این کشور صادر شده است نیز بیش از تومان قیمتگذاری شده است. ارزش کل صادرات ۱۶۸ دستگاه خودرو به این کشور طی مدت یادشده بیش از سهمیلیاردو۳۴میلیونتومان ثبت شده است.
جمهوری آذربایجان: رتبه دوم
رتبه دوم مقصد صادرات خودرو ایرانی به جمهوری آذربایجان با ۲۴درصد سهم از کل صادرات خودرو اختصاص دارد. یکهزارو۱۴۷ دستگاه انواع خودرو سواری از ابتدای امسال تاکنون به ارزش بیش از ۲۱میلیاردتومان به کشور آذربایجان صادر شده است. خودروهای صادراتی به این کشور را ال۹۰، پراید، تیبا، سمند و پیکاپ تشکیل دادهاند. در آذرماه ۴۴۳ دستگاه، در آبانماه ۱۹۶ دستگاه، در مهرماه نیز ۱۹۶ دستگاه، در شهریورماه ۶۸ دستگاه، در مردادماه ۹۲ دستگاه، در خردادماه نیز ۹۲ دستگاه و در اردیبهشت امسال ۶۰ دستگاه از خودروهای یادشده به این کشور صادر شده است.
به ترتیب خودروهای ال۹۰ و پراید بیشترین سهم را در جریان این معامله داشتند.
بنین مشتری قدیمی نصف قیمت!
ظاهرا خودروسازان علاقه خاصی به صادرات بیش از نصف قیمت خودرو پیکاپ به کشور بنین دارند. برای آنها که شاید نشناسند باید گفت بنین کشوری است با هشتمیلیوننفر جمعیت در غرب آفریقا و ما از زمانی که صادرات خودرو را آغاز کردیم تاکنون همواره پیکاپ را به قیمت بسیار پایینتر از ایران به این کشور صادر کردهایم.
امسال نیز به سبک و سیاق سالهای گذشته، پیکاپها را در تیرماه به ارزش هر دستگاه بیش از ۳۷میلیونتومان به این کشور فرستادیم، این در حالی است که قیمت این محصول در داخل نزدیک ۸۲میلیونتومان است. خودرو تیانا نیز که در ایران ۱۴۰میلیونتومان قیمت دارد، به این کشور به قیمت هر دستگاه ۸۶میلیونتومان صادر شده است. ارزش کل صادراتمان به ترکمنستان زیاد نیست و جمعا نزدیک به یکمیلیاردو۲۰۰میلیونتومان بوده است.
عراق: بزرگترین بازار
عراق، بازار قدیمی صادرات خودرو ایرانی، در گذشته نهچندان دور، در کنار سوریه بزرگترین مقصد صادرات خودرو ایرانی بود که پس از سوریه یکهتازی میکند. هماکنون مقصد بیش از ۵۳درصد صادرات خودروی ما را عراق به خود اختصاص داده است. ال۹۰، انواع پراید، پژو۴۰۵، پژو پارس، سمند و تیبا از جمله خودروهایی هستند که به این کشور صادر کردهایم. این صادرات در فروردین، مهر، آبان و آذر صورت گرفته است.
مصر: بازار جدید
مصر بازار جدیدی برای خودروهای ایرانی به شمار میرود اما در همین مدت نیز توانسته سهم خوبی داشته باشد. ۱۳درصد صادرات امسال خودرو ما به مصر بوده است. پراید و تیبا دو خودرویی هستند که در شهریورماه و آذرماه به این کشور بیثبات صادر شدهاند.
در آلمان کسی سوار پراید نمیشود
البته ما صادرات خودرو به چین، کرهجنوبی، روسیه، حتی آلمان نیز داشتیم. اما این صادرات یا بهصورت موردی بود، یا برای مثال یک دستگاه از یک خودرو به چین صادر شده است که احتمالا برای اهداف تحقیقاتی یا مشابه آن صورت گرفته وگرنه، احتمال اینکه در آلمان یا کرهجنوبی کسی متقاضی خودرو پراید باشد کمی دور از ذهن بهنظر میرسد!
در شرح تعرفهها متاسفانه بعضا مدل خودروهای صادراتی ذکر نشده یا چند خودرو در یک ردیف قرار گرفتند. بر همین اساس از آنجا که عموما اجناس باکیفیت برای صادرات در نظر گرفته میشوند، در این مطلب آنجا که مدل دقیق ذکر نشده بود معیار قیمت داخلی محصولات، باکیفتترین آنها در نظر گرفته شده است و از دیگر سو درصد اختلاف قیمت نیز قیمت کارخانه بوده است.
هنوز هیچ مقام مسوولی درباره توجیه اقتصادی این صادرات توضیحی نداده است! برای مثال، قطعات خودرو پیکاپ باید با دلاری که مدتهاست در کشور وضع خاصی دارد وارد شود، در ایران تولید شود، قیمت آن (اگر عرضه شود) در ایران بیش از ۸۰میلیونتومان باشد، بعد این خودرو که تولید شد، آن را به قیمت ۳۷میلیون به بنین صادر کنیم!