مجله اینترنتی دوستان مجله خبری و سبک زندگی
این روزها همه سرگرم کارند؛ عده‌ای دارند از دست کرونا می‌گریزند و عده‌ای دیگر نیز به دل کرونا رفته‌اند تا ببینند این ویروس جدید، درمانی دارد یا نه. اخبار مربوط به تحقیقات و کشف و تولید واکسن کرونا، به شدت دنبال می‌شود.
طوری که حتی هر از چندی، شایعاتی نیز در این مورد بر سر زبان‌ها می‌افتد. اما در نهایت، تحقیق و ساخت چنین واکسنی، با توجه به رفتارهای ناشناخته این ویروس‌ها و جهش‌هایی که دارند، سخت و توانفرساست. شنیده شده که ایران نیز در این زمینه گام‌هایی برداشته است و به زودی خبرهای خوبی خواهیم شنید. به این بهانه، به گفت‌وگو با دکتر سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزشی پزشکی کشور نشسته‌ایم. دکتر نمکی در این مصاحبه با جام‌جم درباره ساخت واکسن کرونا، تحریم‌ها و اثر آن روی وضعیت بهداشتی کشور و … سخن گفته است.
با توجه به این‌که دارو و غذا جزو تحریم‌های غرب علیه ایران نیست ولی ایجاد مشکل در دریافت آن کماکان و به شکل‌های مختلف وجود دارد، آیا چنین چیزی را می‌توان در مورد واکسن کرونا هم انتظار داشت، یعنی شما تصور کنید که این واکسن تولید جهانی بشود و به این واسطه، با مشکلاتی برای ورود به کشور روبه‌رو شود؟
درباره تحریم‌های دارویی و ظالمانه‌ای که نسبت به کشورمان وجود دارد، قطعا چنین تحریمی تمام فرآورده‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و طبیعی است که فرآورده‌های بهداشتی و دارویی هم تحت تأثیر این تصمیمات آمریکایی‌ها قرار بگیرد. ما این فرآورده‌های مورد نیاز را الان داریم به سختی تأمین می‌کنیم. حتما در جریان هم هستید که به تازگی، نامه‌ای به دکتر تدروس آدهانوم، رئیس سازمان جهانی بهداشت نوشته و طی این نامه، خواستار فراخوانی جهانی برای پایان این تحریم‌های نامشروع و یک‌طرفه آمریکایی‌ها شده‌ام؛ چرا که عملا سلامت جهانی را هم به خطر انداخته. در این نامه اشاره کرده‌ام که با وجود مبارزه جهانی و همه‌جانبه‌ای که با کرونا وجود دارد، ولی ایرانی‌ها با اقدامات غیرقانونی و یک‌جانبه آمریکایی‌ها در نقض قوانین بین‌المللی مثل برجام روبه‌رو شده‌اند و این‌که مسدود شدن دسترسی ایران به کانال‌های بانکی، عملا روی تهیه دارو و تجهیزات پزشکی هم اثرات منفی گذاشته که عملا موجب هدف قرار گرفته‌شدن سلامت مردم شده است. در این نامه صریحا از رئیس سازمانی جهانی بهداشت تقاضا کرده‌ام اقداماتی علیه این تحریم‌های نامشروع را که باعث درد و مرگ مردم ایران و برخی کشورهای دیگر شده انجام دهند. امیدوارم فعالیت‌هایی از این قبیل، موجب فشار افکار عمومی و علمی جهان برای رفع چنین تحریم‌هایی در حوزه‌های دارویی و سلامت شود.
این قضیه در تهیه واکسن کرونا، به فرض این‌که در آینده‌ای نزدیک تولید بشود، چه اثری خواهد داشت؟
در مورد واکسن کرونا، باید عرض کنم که هنوز خیلی از ابعاد چنین واکسنی برای‌مان مشخص نیست. همان‌طور که می‌دانید سازمان بهداشت جهانی طرحی موسوم به کواکس را به امضای بیشتر کشورها، مخصوصا کشورهای ثروتمند جهان رسانده تا از این طریق، واکسن کرونا در صورت تولید انبوه و کارآزمایی نهایی، به صورت متناسب و متعادل در اختیار همه مردم جهان قرار بگیرد. ما هم جزو کشورهایی هستیم که مشارکت خودمان را اعلام کرده‌ایم. اعلام کرده‌ایم هر کشوری که موفق به کشف و تولید این واکسن طبق استانداردهای جهانی شود، ما راغبیم که آن را از طریق آنها تهیه کرده و در اختیار مردم بگذاریم.
آیا هر کشوری که اراده کند، می‌تواند اقدام به پژوهش و تحقیق و سرانجام تولید واکسن کرونا کند یا این‌که کشورهایی خاص با سنت و بنیه علمی خاصی قادر به انجام این کار هستند؟ برای تحقیقات و مطالعات درباره واکسن کرونا، اساسا چنین بنیه علمی و مطالعاتی را در کشورمان داریم؟
در داخل کشورمان، تیم‌های مختلفی روی ساخت واکسن کرونا کار می‌کنند. طبق اطلاعاتی که به من رسیده، موفقیت‌های قابل توجهی هم داشته‌اند. در مورد سنت علمی موجود در کشور، باید گوشزد کنم که ما از نزدیک به صد سال قبل، از طریق انستیتو رازی و انستیتو پاستور، واکسن‌ساز برتر منطقه‌ای بوده‌ایم. همین الان هم داریم واکسن‌های مختلفی برای بیماری‌های مختلف می‌سازیم که نشان می‌دهد چنین سنت و بنیه علمی و پژوهشی در کشورمان بوده و هست.
در مورد واکسن کرونا و تحقیقات و ساخت آن اوضاع چطور است؟
در حال حاضر هفت، هشت تیم پژوهشی و علمی دارند روی انواع مختلف واکسن‌ها با رویکردهای مختلف کار می‌کنند. همان‌طور که گفتم، برخی از آنها موفقیت‌های خوبی هم داشته‌اند و در آینده نزدیک، به سمت مراحل نهایی و کارآزمایی بالینی گسترده و … در انسان‌ها هم خواهیم رفت.
حتما شما هم مطلع هستید که روسیه، ادعاهایی در مورد ساخت و واکسیناسیون گسترده توسط واکسن کرونا را مطرح کرده و الان در حال انجام این کار است. ضمن این‌که واکسن روسی در این مورد، یکی از واکسن‌های مطرح شده در مورد کنترل یا مبارزه با کروناست. موضع ما نسبت به چنین امری چگونه خواهد بود؟ آیا می‌توانیم همکاری‌هایی با روس‌ها داشته باشیم؟
در مورد کشور روسیه، ما مراوداتی داریم. ولی نه مدارکشان را دیده‌ایم، نه در مورد تأیید آن چیزی شنیده‌ایم. قطعا چه در ایران و چه در روسیه، می‌توانیم همکاری‌هایی با آنها داشته باشیم. با توجه به سابقه‌ای که روس‌ها در حوزه‌های علمی دارند، می‌توانند به عنوان شریکی مناسب در کنار ما حضور داشته باشند.
اجماع موجود در مبارزه با کرونا را، به نسبت اجماع ملی در مقابله با مواردی چون فلج اطفال و … چگونه ارزیابی می‌شود؟
در مورد اجماع عمومی درباره رعایت پروتکل‌ها و موارد بهداشتی، بعد از خیز اول، افتی را تجربه کردیم. در نتیجه این عدم رعایت‌ها موجب ایجاد خیز دوم شد. الان خوشبختانه بالای ۷۰ درصد مردم دارند پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کنند. جمعیت سی درصدی هم در جاهای مختلف پروتکل‌ها را رعایت نمی‌کنند. ما قطعا اولویت‌مان این است که این درصد مشارکت در رعایت پروتکل‌ها را بالاتر ببریم، با استفاده از روش‌های ممکن.
آیا توجه و تمرکز بنیه بهداشتی و سلامت کشور روی کنترل کرونا، باعث نشده تا در دیگر بخش‌های بهداشتی و سلامتی از جمله توسعه زیرساخت‌ها و افزودن امکانات جدیدی که مردم در این حوزه نیاز دارند، به مشکل برخورد کنیم؟
طبیعی است که مشکلاتی در این زمینه هم خواهیم داشت. اما همان‌طور که در سومین آیین بهره‌برداری از پروژه‌های سلامت هم اشاره کردم، هدفگذاری ما این است که امسال هم بتوانیم کرونا را مدیریت کنیم، هم سالی طلایی در توسعه زیرساخت‌ها را داشته باشیم. همه تلاش‌مان این است که چنین کاری را انجام بدهیم و جزو اولویت‌های اول ماست.
یعنی چطور؟
امسال قصد داریم ۱۰ هزار و ۶۰۰ تخت عادی و دو هزار تخت آی‌سی‌یو را به تخت‌های کشور اضافه کنیم. این اتفاق برای اولین بار است که در ایران خواهد افتاد. این اتفاق، در راستا و چشم‌انداز همان هدف افتتاح ۱۴۰۰ پروژه بهداشتی درمانی تا ۱۲ فروردین ۱۴۰۰ خواهد بود. امیدوارم که به این هدف‌مان برسیم و این اتفاق بزرگ را رقم بزنیم.
حدس می‌زنید این وضعیت زندگی با کرونا، تا کی ادامه داشته باشد و کی به پایان خواهد رسید؟
این‌که تا چه زمانی باید به کرونا زندگی کنیم، سئوالی است که متأسفانه حتی سازمان جهانی بهداشت هم پاسخش را نمی‌داند.