مجله اینترنتی دوستان مجله خبری و سبک زندگی
کوهنوردی یکی از لذت‌بخش‌ترین و پرطرفدارترین شکل‌های طبیعت گردی و در عین حال ورزشی چالش برانگیز و پر زحمت است که همزمان با لذتی وصف ناشدنی که از تماشای افق‌های باز به شما می‌دهد، به حفظ و بهبود سلامت فیزیکی و روحی شما به بهترین شکل کمک می‌کند.
کوهستان‌های باشکوه، با دامنه‌های خوش آب و هوا، چشمه‌های جوشان و دره‌های سرسبز در سرتاسر سرزمین‌مان کشیده شده‌اند. از تالاب‌های زیبایی مانند تالاب چغاخور بر بلندای زاگرس تا دماوند سپیدپوش با آن ابهت خیره‌کننده و منطقه سرسبز دشت میشان در ارتفاعات البرز، همه و همه فرصت‌هایی بی‌نظیر برای آرام گرفتن روح آدمی در طبیعت‌اند. اما گام برداشتن در کوه و تلاش برای از نزدیک تجربه کردن آن همه زیبایی، یک سری اصول و نکات دارد که رعایت آنها علاوه بر ایمن‌تر و ساده‌تر کردن برنامه کوهپیمایی و کوهنوردی، به شما کمک می‌کند که از شرکت در این برنامه‌ها بیشتر و بهتر لذت ببرید. این‌که خودتان به تنهایی اقدام به کوهپیمایی می‌کنید یا در یک گروه و با دوستان یا اگر با تورهای طبیعت‌گردی و گردشگری به چنین برنامه‌هایی می‌روید، فرقی نمی‌کند؛ پس از اتمام برنامه، کوهنوردی می‌تواند تجربهای سرشار از لذت باشد که شوق تکرارش را دارید یا آن‌قدر به شما بد بگذرد که تا مدت‌ها هوس تکرارش به سرتان نزند. این که کدام یک از این دو اتفاق می‌افتد بستگی به میزان آمادگی و آگاهی پیش از شروع‌تان دارد. برای مثال باید از پیش در مورد محلی که می‌خواهید در آن حرکت کنید اطلاعات به دست بیاورید، اگر در منطقه‌ای دور از محل زندگی‌تان کوهنوردی می‌کنید بد نیست در مورد مردم آن منطقه اطلاعاتی کسب کنید یا با مهارت‌های نجات و کوهنوردی ایمن آشنایی داشته باشید.
در ادامه به نکاتی که برای داشتن یک برنامه کوهپیمایی موفق باید در نظر داشته باشید اشاره شده است.
۱- آموزش‌های کوهنوردی
کوهنوردی یک ماجراجویی تمام عیار است که به هیچ عنوان نباید آن را دست کم گرفت. علاوه بر آشنایی با نحوه صحیح پیمایش می‌بایست با مواردی مانند نقشه‌خوانی، جهت‌یابی و کار با طناب نیز آشنا بوده و درک درستی از وضع آب و هوایی منطقه‌ای که می‌خواهید در آن اقدام به کوهپیمایی کنید، داشته باشید. حتما از سازمان‌های معتبر یا دوستانی که تجربه کوهنوردی در محل مورد نظر شما را دارند راهنمایی بگیرید.
۲- آماده سازی و برنامه‌ریزی برای کوهنوردی
برای آماده‌سازی و برنامه‌ریزی صعودتان وقت بگذارید. اگر برای برنامه‌ریزی و آماده‌سازی‌تان به خوبی وقت بگذارید شانس شما برای صعودی موفق و لذت بخش بسیار بیشتر خواهد شد. برای شناخت مسیرهای پاکوب و رایج وقت بگذارید، از دوستان‌تان کمک بگیرید یا در اینترنت (با استفاده از منابع مختلف) جست‌وجو کنید. صرف نظر از این‌که صعودی یک روزه در نزدیکی محل زندگی‌تان دارید یا در برنامه‌ای یک ماهه شرکت می‌کنید، بسته لوازم کاربردی کاملی به همراه ببرید. همیشه پیش از شروع کوهنوردی وسایل‌تان را چک کنید، باور کنید این‌که هنگام صعود متوجه شوید یخ‌شکن‌هایتان را جا گذاشته‌اید اصلا خوب نیست!!
۳- کفش مناسب کوهنوردی
در کوهنوردی کفش شما سرمایه شماست! در تمام رشته‌های کوهنوردی اعم از سنگ نوردی، کوهپیمایی، جنگل پیمایی و …. کفش، مهمترین و نخستین وسیله به حساب می‌آید. با توجه به اهمیت پوشیدن کفش مناسب، ویژگی‌های مهم و نکات کلیدی در انتخاب کفش مناسب کوهپیمایی و کوهنوردی را به‌طور خلاصه شرح می‌دهیم:
رویه کفش کوهنوردی باید:
۱- محکم و قابل ارتجاع باشد.
۲- ضد آب باشد. (برای برنامه‌های غیرزمستانه و یک روزه، به خوبی مقاوم در برابر آب باشد کافی است)
۳- قابلیت تعریق داشته باشد.
۴- تا حدی برای راحتی پا، نرم و قابل انعطاف باشد.
۵- در برابر سرما، گرما و عوامل محیطی مقاوم باشد.
۶- بندها تا نزدیکی پنجه پا ادامه داشته باشد.
٧- تا روی پا و قوزک‌ها را بپوشاند.
کفی کفش کوهنوردی باید:
۱- چسبندگی و اصطکاک خوبی داشته باشد.
۲- خاصیب ضربه گیری داشته باشد.
۳- عاج‌های عمیق و مقاوم در برابر سایش داشته باشد.
۴- وضعیت استقرار کف پا را در داخل کفش حفظ کند.
۵- انعطاف پذیری مناسبی (با توجه به نوع کفش و برنامه) داشته باشد.
وضعیت آب‌وهوایی را پیش از شروع برنامه چک کنید
پیش از این‌که دل به دریا بزنید! حتما وضع آب‌وهوایی را چک کنید. رفتن به سوی قله را همیشه می‌توان به تعویق انداخت، به‌ویژه این‌که وقتی در هوای مناسب و مطبوع‌تان کوهنوردی می‌کنید، هم احتمال موفقیت در دستیابی به ارتفاعات بالا بیشتر است و هم مسلما لذت بیشتری از بودن در کوهستان خواهید برد. حتی خیلی‌ها توصیه می‌کنند به پیش‌بینی روز قبل نیز اکتفا نکرده و در صورت امکان هنگام پیمایش نیز وضع آب‌وهوایی را چک کنید تا در صورت لزوم وقت و انرژی کافی برای عقب‌نشینی داشته باشید.
تغذیه در ارتفاعات
مطمئن شوید که غذا و آب کافی با خود همراه دارید، به‌طورکلی هرچه ارتفاع پیمایش بیشتر می‌شود، باید از خوراکی‌هایی که نیاز به آب و اکسیژن کمتری دارند، استفاده کرد تا به این ترتیب از بروز مشکلات گوارشی جلوگیری شود. خوراکی‌های سنگین‌تر برای جلوگیری از ضعف بدنی هنگام فرود مصرف شوند. هنگام کوهنوردی حتما مواد دارای کربوهیدرات مانند نان و سیب‌زمینی مصرف کنید؛ چراکه کربوهیدرات‌ها به سرعت هضم شده و سوخت لازم برای ادامه فعالیت را به خوبی در اختیار کوهنورد قرار می‌دهند. آزاد کردن انرژی از چربی‌ها در بدن به اکسیژن و آب زیادی نیاز دارد، بنابراین در ارتفاعات بالا از مواد غذایی چرب استفاده نکرده و فواصل زمانی تغذیه‌تان را طوری تنظیم کنید که بدن از ذخیره چربی‌هایش بیش از اندازه استفاده نکند. در طول مسیر آب به مقدار کافی بنوشید تا دچار سرگیجه و ضعف ناشی از دی‌هیدراته‌شدن نشوید.اگر در مسیرهای دور از منابع آبی کوهپیمایی می‌کنید، حتما بیش از مقدار مورد نیاز برای مصرف یک روز با خودتان آب همراه ببرید.
مهارت‌های نجات و کارهایی که در موارد خطر باید انجام داد
مسلما تصمیم‌گیری هنگام مواجهه با خطر و آسیب‌دیدگی در شرایطی پر از استرس انجام می‌شود، بنابراین احتمال این‌که این تصمیم‌گیری‌ها غلط بوده و به بدتر شدن اوضاع منجر شوند، زیاد خواهد بود. یک فرد کاملا آموزش‌دیده کسی است که در این شرایط بدون نیاز به فکرکردن عمل می‌کند. کسانی که ساده‌اندیشانه گمان می‌کنند حادثه بدی رخ نخواهد داد، هنگام قرار گرفتن در چنین شرایطی به دلیل نداشتن آمادگی روانی ممکن است تصمیمات بسیار بدی (مانند میانبرهای کورکورانه) را اجرا کنند، بنابراین حتی در ساده‌ترین مسیرها نیز هیچ وقت حادثه را از خودتان دور نبینید.