انسان موجودی اجتماعی است و یکی از مهارتهایی که به آن نیاز دارد و با آن میتواند با دیگران ارتباط برقرار کند، مهارت تبادل پیام است.
افراد میتوانند به وسیله گفتوگو و ارسال پیام با یکدیگر معاشرت کنند. بنابراین نحوه صحبت یا ارسال پیام از مهمترین بخشهای روابط بین فردی در محیط زندگی شخصی و شغلی و اجتماعی فرد محسوب میشود.
پیامی که افراد به یکدیگر ارسال میکنند باعث میشود روابط آنها تضعیف یا مستحکم شود. همچنین امکان دارد خواستههای فرد با موافقت یا مخالفت روبهرو شود. برخی افراد برای اینکه بتوانند منظور خود را بیان کنند با مشکل روبهرو میشوند و این مسأله باعث میشود طرف مقابل آنها دچار سوءتعبیر یا سوءتفاهم شود.
اگر فردی ناگزیر باشد مکررا منظور خود را اصلاح کند و بیش از حد توضیح دهد تا طرف مقابل او متوجه درخواست یا پیامش بشود، لازم است نحوه صحبتکردن یا ارسال پیام خود را اصلاح کند.
کاربردیترین نوع گفتوگو به صورت حضوری است و پس از آن صحبت به صورت شفاهی یا پیغام صوتی است و نهایتا افراد ممکن است برای صحبت کردن، پیام نوشتاری به یکدیگر ارسال کنند که در این نوع پیام به دلیل اینکه لحن نوشتار فرد نامشخص است، احتمال زیادی دارد مخاطب در برداشت کردن دچار سوءتفاهم شود.
انتخاب زمان مناسب و شرایط مطلوب برای گفتوگو نیز بسیار مهم است. موثرترین گفتوگو در حالت حضوری و شرایط آرام و بدون تنش و عاری از عوامل مزاحم انجام میشود. برخی افراد به دلیل تنش، اضطراب و نداشتن مهارت کنترل خشم، ممکن است در گفتوگو کردن با مشکلات زیادی روبهرو شوند.
گوش دادن فعال و سکوت کردن هنگامی که طرف مقابل در حال صحبت است و پرهیز از قطع کردنهای مکرر صحبت طرف مقابل، باعث میشود فرآیند تبادل پیام و گفتوگو منطقیتر پیش برود. بنابراین لازم است در شرایطی که فرد دچار هیجان خشم است یا خودکنترلی ندارد، از گفتوگو پرهیز کند. ابتدا از تمرینهای آرامسازی استفاده کند و سپس به گفتوگو بپردازد. همچنین نوع کلماتی که افراد استفاده میکنند و زبان بدن نیز اهمیت بسیار زیادی در معاشرت دارد و چنانچه کلام فرد و رفتار و زبان بدن با او همسو باشد، از ایجاد سوءتفاهم جلوگیری میکند.