مجله اینترنتی دوستان مجله خبری و سبک زندگی
مرگ حادثه‌ای است که ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد اما همین حادثه پیامدهای حقوقی و مالی دارد که مهم‌ترین آنها انحصار وراثت است. برای انحصار وراثت دریافت گواهی انحصار وراثت برای وراث ضروری است و زمانی که عزیزی از دست می‌رود این مسئله نباید به یک مشکل تبدیل شود. گواهی انحصار وراثت نشان می‌دهد که چه کسانی ذینفع هستند و میزان ارثیه چقدر است.
در صورت نداشتن گواهی انحصار وراثت امکان انتقال حق الارث متوفی به وراث وجود ندارد. دریافت این گواهی رویه و مراحل خاص خود را دارد؛ مراحلی که به صرف انرژی، زمان و هزینه نیاز دارند اما اگر به طور کامل از شرایط و روند آن مطلع باشید، سریع‌تر و راحت‌تر صورت می‌گیرد.
مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی انحصار وراثت
برای اینکه در هنگام انجام مراحل قانونی انحصار وراثت با مشکل خاصی مواجه نشوید لازم است نسبت به مراحل انجام این کار آگاهی داشته باشید. مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی انحصار وراثت شامل:
· وصیت نامه (در صورتی که توسط متوفی امضا و اثر انگشت داشته باشد)
· کپی برابر اصل مدارک شناسایی تمام وراث (شناسنامه و کارت ملی)
· اصل شناسنامه، کارت ملی و گواهی فوت متوفی
· ارائه دادخواست انحصار وراثت
· کپی عقدنامه همسر متوفی
· رسید پرداخت مالیات بر ارث
بنابراین توصیه می‌شود قبل از اقدام برای دریافت گواهی انحصار وراثت، این مدارک را تهیه نمایید؛ برای اخذ اسنادی مثل کپی برابر اصل مدارک شناسایی باید مراحلی را به صورت جداگانه طی کنید.
قوانین انحصار وراثت در ایران
قانون انحصار وراثت در ایران به معنای مشخص نمودن تعداد وراث و میزان سهم الارث آنهاست. بعد از اینکه شخص فوت می‌کند دادگاه پس از بررسی مراتب حقوقی لازم در خصوص وراث، گواهی انحصار وراثت را صادر می‌کند. مهم‌ترین قوانین انحصار وراثت در ایران شامل:
ارث زن از شوهر
اگر مردی فوت کند و فرزند یا نوه‌ای نداشته باشد، همسر او به مقدار یک چهارم از همسرش ارث می‌برد. اما در صورتی که مرد و زن صاحب فرزد باشند، زن یک هشتم از تمام اموال را به ارث می‌برد. در صورتی که مرد چند همسر داشته باشد، یک هشتم از کل اموال بین همسرهای او تقسیم می‌شود.
میزان سهم الارث هر فرد
میزان سهم الارث برای هر فرد متفاوت است. در صورتی که وارث مادر متوفی باشد، یک ششم یا یک سوم از ارث را بنا بر وجود یا عدم وجود فرزند به ارث می‌برد. همچنین زوج یک چهارم یا یک دوم از اموال را به ارث می‌برد. اما در اغلب موارد اموال بین همسر و فرزندان متوفی تقسیم می‌شود که میزان دقیق آن در گواهی انحصار وراثت تعیین می‌شود.
چه زمانی فرد از ارث محروم می‌شود؟
اگر همسر فرد متوفی در زمان فوت او باردار باشد، دریافت گواهی انحصار وراثت رد می‌شود. همچنین باید گفت که تنها تا سه ماه بعد از صدور گواهی امکان ارائه وصیت نامه پیدا شده وجود دارد. اما یک قانون مهم دیگر مربوط به محرومیت از ارث است. در صورتی که وارث شرایط زیر را داشته باشد از ارث محروم می‌شود:
· کفر
· برده بودن
· قتل
· فرزند حاصل زنا
· لعان
مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت چیست؟
زمانی که یکی از عزیزان افراد فوت می‌کند، یکی از اولین سوال‌ها این است که برای دریافت گواهی انحصار وراثت باید به کجا مراجعه کرد و چه مراحلی را طی نمود. این مراحل معمولاً در کمتر از ۳ ماه به پایان می‌رسند و هر چقدر که میزان اموال کمتر باشد، سریع‌تر انجام می‌شود. با انجام مراحل زیر می‌توانید به راحتی این گواهی را دریافت کنید:
۱. دریافت فرم انحصار وراثت
به عنوان اولین مرحله شما باید به نزدیک‌ترین شورای حل اختلاف شهری مراجعه کنید و فرم مربوط به انحصار وراثت را پر کنید. در این فرم شما باید نام متوفی و افرادی که ذینفع اموال او هستند را بنویسید.
۲. تایید وراثت
دریافت استشهاد محضری یکی از مراحل تعیین کننده تقسیم ارث است که وراث را مشخص می‌کند. در این مرحله باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و فرم مربوطه را به همراه مدارک شناسایی تمام وارثین و گواهی فوت را ببرید. همچنین لازم است دو شاهد به دفتر ببرید تا با ثبت شاهدت نامه‌ای وارثین فرد تایید شوند.
۳. تعیین و پرداخت مالیات بر ارث
پس از تایید وراثت تمام وارثین لازم است مالیات بر ارث تعیین شده و پرداخت شود. در این شرایط فهرست کاملی از اموال فرد آماده شده و به اداره دارایی داده می‌شود. میزان مالیات بر ارث در افراد مختلف متفاوت است و بستگی به میزان اموال متوفی دارد. در ادامه شما با پرداخت مبلغ مالیات رسید مالیات بر ارث دریافت می‌کنید که برای دریافت گواهی انحصار وراثت لازم است.
۴. مراجعه مجدد به شورای حل اختلاف
در آخرین مرحله مدارک ذکر شده را به شورای حل تحویل می‌دهید تا شورا به مال ارث رسیدگی کند. مراجعه یکی از وراث برای انجام این اقدامات کافی است. سپس شورای حل اختلاف تقاضای شما را در یکی از روزنامه‌های کثیر الانتشار آگهی می‌کند تا اگر وارث دیگری وجود دارد به دادگاه مراجعه کند. در صورتی که یک ماه پس از انتشار آگهی کسی به دادگاه مراجعه نکرد، گواهی انحصار وراثت صادر می‌شود.
اجرایی شدن گواهی انحصار وراثت
بعد از طی کردن مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت، افراد می‌توانند به مفاد گواهی اعتراض کنند. همچنین در صورتی که دادستان تشخیص دهد متوفی وارثی ندارد، می‌توانند به درخواست انحصار وراثت اعتراض کند. اما برای اجرایی کردن انحصار وراثت لازم است با در دست داشتن گواهی از حساب بانکی متوفی پول برداشت کنید و حتی اموال غیر منقول را به نام ورثه منتقل کنید.