ابراهیم اصغر زاده فعال سیاسی اصلاحطلب در اعتماد نوشت؛
مناظره اول شروع خوبی برای اصلاحات و اعتدالیون بود. این مناظره نشان دادکه روزهای خوب انتخاباتی در پیش خواهد بود و از امروز مسائل مربوط به انتخابات ریاستجمهوری فضای کشور را داغتر خواهد کرد. بیتردید برای مناظرههای بعدی جمعیت بیشتری پای مناظره ها خواهند نشست و تصمیم برای حاضر شدن پای صندوقهای رای میگیرند. مناظره اول نشان داد استراتژی اصلاحطلبان برای ورود جهانگیری به انتخابات درست و خردمندانه بوده است.
بر اساس مناظرهای که انجام شد میتوان گفت اگرجهانگیری حضور نمیداشت به احتمال بسیار زیاد، مناظره بیرمقی را باید مشاهده میکردیم. اما زوج روحانی-جهانگیری و همکاری و همسویی آنان تا حدودی نقشههای سیاسی-انتخاباتی اصلاحطلبستیزان اعتدال گریز را نقش برآب کرده است. زوج جهانگیری و روحانی به صورت قانعکنندهای فضای مناظره را در اختیار گرفتند. آقای جهانگیری در مناظره اول شایستگی و تسلط خود در آمار، ارقام و مباحث فنی را به رخ کشید. اما آسیب و تهدید که همه نیروهای سیاسی و الیت جامعه باید به آن توجه داشته باشند این است که باید مراقب افکار عمومی باشند که گمانشان این نباشد که مناظره را مصنوعی تشخیص دهند و فکر کنند همه کاندیداها فرقی باهم ندارند. تمییز قایل نشدن میان کاندیداها از سوی تودههای اجتماعی خطری است که انتخابات و آینده سیاسی کشور را با بحران مواجه خواهد کرد.
البته مناظره اول موید این واقعیت بود که رقابت میان گروههای سایسی جدی است و تا حد قابل قبولی، نظرات و دیدگاههای نامزدهای ریاستجمهوری از یکدیگر دور است. بر همین اساس ضریب باورپذیری اجتماعی نسبت به رقابت انتخاباتی بالاست. از دیگر سو هرچند تا پیش از برگزاری این مناظره همه توجهها به آقایان روحانی، ریسی و قالیباف بود اما بیتردید چهره اصلی این مناظره آقای جهانگیری بود و برنده مناظره اول زوج روحانی- جهانگیری بود. آقای قالیباف خطای استراتژیکی در راهبرد مناظرهای خود داشت و باعث شد تا مسائل شهرداری تهران که برای مردم تهران ملموس است به میدان مناظره کشیده شود.
طرح این بحث و عملکرد شهردار تهران بیش از آنکه به روحانی صدمه بزند به ضرر قالیباف تمام شد. در این میان آقای رییسی کنار ماند و سعی کرد که در معرض نقد شدن قرار نگیرد. ادامه روند مناظره اول در مناظره دوم و عدم تغییر دست فرمان از سوی آقای قالیباف بیشک به نفع آقای رییسی تمام خواهد شد و او کاندیدای اصلی جناح اصولگرا خواهد بود. از منظر اصلاحطلبان این مناظره حاکی از آن بود که ائتلاف استراتژیک اصلاحطلبان و اعتدالگرایان، کارآمد است و میشود با همین راهبرد و در انشقاق اصولگرایان، شرایط بهتری را به نفع اصلاحطلبان و اعتدالگرایان رقم زد.
البته مناظره اول نقصان جدیای در باب عدم ورود به مسائل بنیادی و اصلی داشت تا جایی که همه نامزدها در «سطح» حرکت کردند و ورود عمیق و کلیدی به مسائل نداشتند.
ریشهیابی و آسیبشناسی مسائل اجتماعی همچون حاشیهنشینی هرچند به زمان بیشتری برای گفت و شنود مناظراتی نیاز دارد اما حاشیهنشینی تنها مختص به حاشیهنشینی جغرافیایی نیست. حاشیه نشینی اجتماعی و سیاسی هم وجود دارد که میتوانست محل بحث نامزدهای انتخاباتی باشد. ورود آقای قالیباف به صحنه تخریب عملکرد دولت باعث شد تا با وجود ارایه بحث اقتصاد زیر زمینی، مصادیق بنیادها و بنگاههای اقتصادیای که فرار مالیاتی دارند و به هیچ نهادی هم پاسخگو نیستند اشارهای نشود.
بنگاههایی که خارج از مدار رقابت با بخش خصوصی همه شرایط را در اختیار میگیرند و به راحتی بخش خصوصی را از عرصه رقابت خارج میکنند و حتی توانایی مشکلسازی برای دولت مستقر دارند. نکته قابل توجه این مناظرهها این بود که آقای قالیباف سعی کرد موج نارضایتی از دولت را با حمله به دولت در دست بگیرد اما با توجه به تخصص و تبحر آقایان روحانی و جهانگیری و مستند سخن گفتن آنان، راهبرد قالیباف را معکوس کرد و به ضرر وی کرد. آقای رییسی هم نشان داد که قصد ندارد وارد گفتوگوی حاشیه ای-چالشی با اصلاحطلبان شود. رفتارشناسی آقای رییسی در مناظره اول حکایت از آن دارد که ایشان سعی خواهند کرد تصویر چهرهای اخلاق گرا را از خود به تودههای اجتماعی و به ویژه حاشیه نشینان، جوانان و محرومین اجتماعی به نمایش بگذارند. محتمل است که آقای رییسی با وجود اینکه اعضای ستاد انتخاباتی شان متعلق به تندروها و پایداری است در برنامههایش درباره مسائل سیاست خارجی و برجام سخنان و کنش رادیکال نداشته باشد تا نقشی معتدل، اخلاقگرا و محروم دوست از وی ثبت و ضبط شود. مناظره اول چنین تصویری را از وی به نمایش گذاشت.
آقای رییسی با دست گذاشتن روی مباحثی همچون مسکن مهر، حاشیه نشینی و جوانان نشان داد که روی طبقات اجتماعی ضعیف که پایگاه رای احمدینژاد است نظر دارد و میخواهد سبد رای خود را با آرای این طبقه پر کند.