در ۲۴ ساعت گذشته، انتشار خبری با عنوان «احتمال برخورد سیارک ۲۰۲۰اندی (۲۰۲۰ND) به زمین در سوم مرداد» در خبرگزاریهای داخلی و شبکههای اجتماعی موجب شده موضوع جدیدی به فهرست بلند نگرانیهای بسیاری از کاربران فضای مجازی افزوده شود.
اما با نگاهی دقیق به ویژگیهای این سیارک و آنچه در متن خبرها دربارهاش میخوانیم درمییابیم خوشبختانه این بار هم خطر از نزدیکیمان خواهد گذشت و تهدیدکننده نیست. سیارک ۲۰۲۰اندی حدود ۱۷۰ متر قطر دارد؛ تقریبا به اندازه نصف بلندی برج میلاد. طبق محاسبات انجام شده این سیارک با سرعت ۵/۱۳ کیلومتر بر ثانیه یا ۴۸هزار کیلومتر بر ساعت در سوم مرداد از پنج میلیون و ۸۶هزار و ۳۲۷ کیلومتری زمین عبور خواهد کرد و احتمال برخورد آن با زمین نزدیک به صفر است.
با این حال، از آنجا که خطر برخورد یک سیارک با زمین همواره جزو سناریوهایی بوده و هست که میتواند زمینهساز انقراضهای بزرگ در سیاره ما شود، هر نوع دادهای در این زمینه میتواند ارزش خبری داشته باشد و انتشارش در فضای مجازی موجآفرینی کند.
جالب اینجاست از آخرین بار که شایعه شده بود سیارکی قرار است به زمین برخورد کند بیشتر از سه ماه میگذرد. در تعطیلات نوروز ۹۹ و در نخستین هفتههای شیوع کرونا بود که خبر عبور سیارکی از فاصلهای دورتر از ششمیلیون کیلومتری زمین در دهم اردیبهشت موجب گسترش ترس و نگرانی وسیعی در بسیاری از هموطنان شد؛ بهویژه وقتی شوخی کوچکی با این اتفاق در برنامه پربیننده دورهمی شد، باعث شد بسیاری از بینندگان تلویزیون، اشاره طنازانه مهران مدیری به برخورد احتمالی آن سیارک با زمین همزمان با اوج گرفتن کرونا را جدی بگیرند.
خوب است بدانیم تقریبا هر دو سه ماه یکبار سیارکها و اجرام نزدیک به زمین نظیر همین سیارک ۲۰۲۰اندی از فاصله چند میلیون کیلومتری سیاره خاکی ما عبور میکنند و اینها جزو پدیدههای فضایی رایج در فضای ماورای
جو زمین محسوب میشوند.
در مواجهه با چنین خبرهایی برای اینکه بفهمیم عبور این سیارکها چقدر ممکن است خطرناک یا بیخطر باشد، کافی است همواره عدد مربوط به فاصله متوسط ماه تا زمین را به عنوان یک مقیاس فضایی از فاصله با نزدیکترین همسایهمان در فضا را به یاد داشته باشیم: ۳۸۰هزار کیلومتر. به این ترتیب هر بار که خبر یا شایعه برخورد احتمالی سیارکی با زمین در آینده نزدیک را میشنویم، کافی است ببینیم در نزدیکترین حالت از چند هزار یا چند میلیون کیلومتری زمین عبور میکند و آن فاصله را با فاصله متوسط ۳۸۰هزار کیلومتری ماه تا زمین مقایسه کنیم. در مورد سیارک ۲۰۲۰اندی با یک تقسیم ساده بهروشنی در مییابیم این سیاره از فاصلهای دورتر از ۱۳برابر فاصله کره ماه تا زمین عبور میکند، بنابراین خطری ما را تهدید نخواهد کرد.
دقت در شیوه انتشار خبر و نوشتن عنوان خبرها در کنار توجه به امنیت روانی جامعه و پرهیز از دامننزدن به نگرانیهای بیپایان مردمی که این روزها با انواع بحرانها دست و پنجه نرم میکنند نکته بسیار مهمی است که همکاران روزنامهنگار ما باید آن را جزئی از وظیفه حرفهای خود تلقی کنند. انتشار خبر نگرانکنندهای که عملا جایی برای نگرانی ندارد، معنایی جز توسل به ایجاد ترس در جامعه برای جذب مخاطب نمیدهد. هیچ رسانه معتبری از این راه اعتبار کسب نکرده و نخواهد کرد./جام جم