شهرزاد…سریالی که این روزها در بین مردم مخاطبین زیادی دارد. سریالی که علاوه بر علاقه مندیهایی که ایجاد کرده و مخاطبانی که جذب کرده است، حاشیههایی را هم به دنبال داشته است. حاشیههایی که در بخش اعظمی از آن حاشیه هایی که به عقیده برخی از کارشناسان، بعضا پررنگ تر از متن دیده میشود..
شهرزاد…سریالی که این روزها در بین مردم مخاطبین زیادی دارد. سریالی که علاوه بر علاقه مندیهایی که ایجاد کرده و مخاطبانی که جذب کرده است، حاشیههایی را هم به دنبال داشته است. حاشیههایی که در بخش اعظمی از آن حاشیه هایی که به عقیده برخی از کارشناسان، بعضا پررنگ تر از متن دیده میشود.
سریال شهرزاد روایتگر عشق دوجوان است که همزمان شده با دوران کودتا ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ که با کش و قوس هایی همراه بوده و آینده ای خلاف انتظار برای این دو جوان رقم میخورد.
براستی باید در همین آغاز نوشتار اذعان کرد به پختگی فیلم نامه این سریال، در طول تاریخ هنر ایران اسلامی سریال هایی با چنین فیلمنامه قوی و زیبایی بسیار کم پیدا میشود!
قطعا دلیل حضور ستاره های دهه های مختلف سینما در این سریال هم همین بوده است. ستاره هایی که هر کدام به تنهایی برای برند کردن یک فیلم کفایت می کنند و حال آنکه دور هم جمع شده اند برای به یادگار گذاشتن اثری پرزحمت و پرهزینه به نام شهرزاد!
البته بی شک در کنار پرستاره بودن سریال، تجربه حسن فتحی کارگردان این اثر نیز در موفقیت آن بی اثر نبوده است.
اما آنچه موضوع این نوشتار است نه نقد هنری و ساختاری فیلم بلکه نقدی به جایگاه ارزشی است به نام حجاب و عفاف که در این فیلم به نوعی زیرپا گذاشته شده است. ارزشی که هم به دین و هم فرهنگ ملی ایرانی ما باز میگردد و از دیرباز مورد اعتقاد و توجه مردم ایران بوده است؛ اما در طول زمان دستخوش بی توجهیها و در نتیجه تغییراتی قرار گرفته است.
فیلمی که براساس گزارش ها بازخورد خوبی داشته و هزاران نفر به تماشای آن مینشینند با آنچه که به عنوان هنجار حجاب چه شرعا و چه عرفا تعریف شده فاصله بسیاری دارد، استفاده از لباس ها و طرز پوششی که به هیچ عنوان آن را در رسانه ملی نمیتوان یافت چه توجیه عقلانی و منطقه ای میتواند داشته باشد و سوال اینجاست که اگر رسانه باید در راستای نهادینه سازی ارزشها و هنجارها حرکت کند، پس فرق شبکه نمایش خانگی با چنین بازخورد بالایی با رسانه ملی در چیست؟
چه چیزی سبب شده که از سال ها پیش نمایش موی بازیگران در فیلم های سینمایی آنچنان پذیرفته شده باشد که اگر خلاف این امر اتفاق بیفتد تعجب ها را خواهد برانگیخت و سوال دوم اینکه درمان این بیماری سینما و شبکه نمایش خانگی در چه چیزی است و گره این مشکل به دست چه کسی باز می شود.
مسئله ای که بیشتر در مورد سریال شهرزاد برای مردم جلب توجه کرده و برایشان سوال ایجاد کرده است، تبلغات گسترده و اعلام گاه و بی گاه این فیلم مبنی بر غیر شرعی بودن دانلود فیلم شهرزاد است در حالی که از مسئله شرعی دیگری چون حجاب در این فیلم هیچ خبری نیست، مسئله ای که صرف نظر از درستی آن استفاده به مطلوب و برداشت شلخته و سلیقگی را از اسلام و شرع نشان می دهد، امری که البته منحصر به این فیلم و حتی منحصر به یک عرصه و قشر نیست، این برداشت ناقص و یا به عبارت دیگر استفاده در راستای اهداف خود از اسلام و دین مبتلابه کل جامعه ای است که ما در آن زندگی می کنیم، جامعه ای که منادی برافراشته کردن پرچم دین داری است نتوانسته است معنای واقعی این امر باشد و آن را در ظاهر خود به نمایش گذارد.
سریال شهرزاد با همه خوبی ها و بدی های خود اینک در حال سپری کردن قسمت های پایانی است. هرچند این سریال بسیار با آنچه به عنوان حجاب اسلامی پذیرفته شده است فاصله دارد و انگار از چشم وزارت ارشاد و واحد نظارت آن دور مانده و یا ترجیح داده اند چشم خود را بر روی آن ببندند، اما بحث اصلی تنها این سریال نیست. بحث اصلی وجود این مشکل در هنر ایران اسلامی است.
مشکلی که تنها منحصر به این سریال نشده و در سالیان اخیر تقریبا ۹۰ درصد سینمای ایران را در برگرفته است، و اهمیت تاثیرگذاری این هنر بر بخش فرهنگی و جامعه و نمود بیرونی آن در اجتماع نادیده گرفته شده، وقتی که پیش بینی ها صورت نگیرد و از قبل برای پیش گیری از اتفاق برنامه ریزی نشود روی آوردن به اقدامات ضربتی و بازدارنده هم جوابگو نخواهد بود و متخلف را جری تر میکند.
برای فرهنگ سازی باید هنر مملکت گام نخست را بردارد و حالا سوال اینجاست که چطور این بار باید انتظار داشته باشیم که از کوزه هر آنچه در اوست برون نتراود. مردم باید حجاب درون فیلم و به نوعی بازی شده هنرمندان مملکت خود را باور کنند یا اینکه حجابی را باور کنند که در زندگی شخصی و جشنواره ها و مهمانی ها از خود به نمایش می گذارند، و آیا این افراد می توانند نماینده خوبی برای فرهنگ و هنر مملکت و به نوعی فرهنگ ساز باشند؟
اهمیت مباحث فرهنگی تا به جایی است که رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه باید مسائل فرهنگی را جدی گرفته و با شوخی و بی ملاحظگی به آن نپرداخت، فرمودند: «اگر چنانچه یک رخنه فرهنگی بهوجود آمد، مثل رخنههای اقتصادی نیست که بشود [آن را] جمع کرد، پول جمع کرد یا سبد کالا داد یا یارانه نقدی داد؛ اینجوری نیست، به این آسانی دیگر قابل ترمیم نخواهد بود، مشکلات زیادی دارد»
از طرف دیگر هم مراجع عظام تقلید ساخت فیلم هایی که درآن حجاب اسلامی را رعایت نمی کنند را عاملی برای ترویج فساد دانسته اند.
امیدواریم که هنرمندان ایران اسلامی با نگاهی به پشتوانه اسلامی ایرانی حجاب، دقت بیش تری در ترویج و یا حداقل رعایت این واجب الهی در آثارشان داشته باشند