مجله اینترنتی دوستان مجله خبری و سبک زندگی
غذاهای خام به علت نیاز به جویدن باعث افزایش ترشح بزاق و کاهش پوسیدگی می‌شوند.
ایجاد پوسیدگى به عواملى چون ترکیبات مینا و عاج دندان، محل قرارگیرى دندان‌ها، ترکیبات و میزان ترشح بزاق و وجود شیارها و حفرات در تاج دندان بستگى دارد.
بزاق‌های آلکالوئیدى اثر پیشگیرانه دارند. به همان میزان که بزاق اسیدى موجب افزایش خطر پوسیدگى میشود، روش زندگى نیز در این پدیده مؤثر است.
پوسیدگى زایى همچنین تحت تأثیر عوامل دیگرى مانند حجم و میزان بزاق تولید شده در فرد، تعداد وعده‌های مصرف غذا، ترکیبات مواد غذایى مورد استفاده، میزان تشکیل پلاک میکروبى و میزان استعداد ژنتیکى فرد است.
باکتری‌ها عامل اساسى در ایجاد پوسیدگى هستند. ابتدای راه از دست رفتن دندان، پوسیدگی می‌باشد که با تغذیه مناسب به عنوان یکی از فاکتورهای مؤثر، می‌توان جلو آنرا گرفت.
کربوهیدرات‌ها ماده‌ی ایده آل براى باکتری‌های مولد پوسیدگی دندان هستند و فرآورده‌های اسیدى ناشى از آنها موجب کاهش PH بزاق به پایین‌تر از ۵/۵ میشود که زمینه مناسب را براى تولید پوسیدگى فراهم می‌کند.
تغذیه و رژیم غذایی نقش کلیدی در نمو دندان‌ها، انسجام لثه و پیشگیری و کنترل بیماری‌های حفره دهان بازی می‌کند.
عوامل تغذیه‌ای مؤثر بر پوسیدگى دندان عبارتند از: دفعات مصرف مواد کربوهیدراتی یا قندی، نوع تغذیه، دفعات غذا خوردن، ترکیبات مواد غذایى و آشامیدنى، مدت زمان تماس دندان با مواد غذایى و آشامیدنى.
کیفیت مواد غذایی
کیفیت مواد غذایی مصرفی و ارزش غذایی آنها و درنهایت ترکیب شدن تک‌تک مواد غذایی با یکدیگر در بخش‌های مختلف بدن از قبیل دندان‌ها تأثیر دارد.
آنتی‌اکسیدان‌ها: که در منابع غذایی همچون میوه‌ها, سبزی‌ها و انواع مغزها همچون مغز پسته و بادام این امر را ثابت می‌کند که این مواد با آنتی‌اکسیدان بالا در افزایش قدرت سیستم ایمنی و ارتقاء توانایی بدن در مقابله با بیماری‌ها و درنهایت افزایش طول عمر دندان‌ها و لثه بسیار کارآمد هستند.
در کنار تمام این موارد مواد غذایی و رژیم‌های غذایی خواصی هستند که بر توانایی‌های بخش‌های مختلف دهان تأثیر می‌گذارند.
مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین سی: کلسیم, آبمیوه‌های طبیعی و شیراز منابع غذایی مصرفی روزانه هستند که سرشار از کلسیم وویتامین D همان مواد لازم برای حفظ دندان‌ها از پوسیدگی هستند و استحکام استخوان‌ها را تضمین می‌کنند و خطر شکنندگی و پوسیدگی را تا حد بالایی کاهش می‌دهند.
میوه ها و سبزی گاز زدنی سبزی و میوه‌هایی همچون سیب, کلم, هویج و از این قبیل محافظان قوی دندان‌ها شناخته‌شده‌اند که به دلیل دارا بودن ویتامین C و ارزش‌های تغذیه‌ای دیگر دندان‌ها را به‌نوعی جرم‌گیری می‌کنند.
یادآوری میشود که ویتامین C و آنتی‌اکسیدان موجود در میوه‌ها به حفظ و افزایش قدرت لثه‌ها بسیار ثاتیر می‌گذارد.
فولیک اسید: فولیک اسید تا حد قابل‌توجهی مقاومت و قدرت محافظتی و ضد میکروبی دهان را افزایش می‌دهد و سلول‌های آسیب‌دیده و ضعیف شده را جانی دوباره می‌بخشد.
مواد غذایی مفید در پیشگیری از پوسیدگی دندان, پوسیدگى دندان
آدامس‌های بدون قند از طریق افزایش ترشح بزاق در کاهش پوسیدگى مؤثر هستند
مواد غذایی متوقف کننده پوسیدگی
مواد قندى در چهار گروه از شش گروه مواد غذایى موجود هستند: ۱- حبوبات ۲- میوه‌ها ۳ – فرآورده‌های لبنى ۴- مواد قندى.
با وجود اینکه بعضى سبزی‌ها نیز مواد قندى دارند، ولى گزارشى مبنى بر پوسیدگی‌زایی آنها ارائه نشده است.
موادى چون نشاسته موجب کاهش PH بزاق به کمتر از ۵/۵ میشود. بیسکویت، چیپس، نان و انواع میوه‌ها (تازه، خشک و کمپوت) و همچنین آب‌میوه‌ها نیز پوسیدگی‌زا هستند.
مواد غذایی متوقف کننده پوسیدگی یا آن دسته که توسط میکروب‌های پلاک دندان، قابل‌مصرف نیستند، PH بزاق را به پایین‌تر از ۵/۵ کاهش نمی‌دهند.
این مواد شامل پروتئین‌هایی چون تخم‌مرغ، ماهى، گوشت، بعضى سبزی‌ها و آدامس‌های بدون قند هستند. قندهاى مصنوعی از قبیل ساخارین، سیکلامات ها و آسپارتام نیز جزء این گروه هستند.
بعضى از شواهد دال بر این است که قندهای مصنوعی به علت اینکه مواد موردنیاز را در اختیار باکتری‌های مولد پوسیدگی قرار نمی‌دهند، متوقف کننده‌ی پوسیدگى هستند.
مواد غذایى ضدپوسیدگی، موادى هستند که هنگام استفاده از آنها جذب غذاهاى اسیدزا توسط باکتری‌ها مختل میشود.
الکل‌های پنج قندى جزء این دسته محسوب می‌شوند، زیرا توسط آمیلاز بزاق تجزیه نمی‌شوند. مکانیسم عمل این گروه از مواد شامل فعالیت‌های ضدمیکروبى علیه باکتری‌های مولد پوسیدگی است.
از جمله‌ی این مواد می‌توان آدامس‌های بدون قند حاوی گزیلیتول را نام برد.
مواد غذایی مفید در پیشگیری از پوسیدگی دندان, پوسیدگى دندان
باکتری‌ها عامل اساسى در ایجاد پوسیدگى هستند
تأثیر آدامس در کاهش پوسیدگى
تأثیر آدامس در کاهش پوسیدگى از طریق ترشح بزاق است که منجر به افزایش فعالیت خنثی‌سازی بزاق و در پى آن افزایش زدودن کربوهیدرات‌ها از سطح دندان میشود.
آدامس‌های بدون قند از طریق افزایش ترشح بزاق در کاهش پوسیدگى مؤثر هستند. توصیه میشود پس از غذاهای حاضرى یا وعده‌های غذایى از آدامس بدون قند استفاده کنید تا احتمال پوسیدگى را کاهش دهد.
درعین‌حال امکان معدنى شدن مجدد بخش‌های تخریب‌شده دندان نیز افزایش می‌یابد.
آدامس‌های بدون قند حاوی گزیلیتول هستند. در واقع مکانیسم ضد پوسیدگى گزیلیتول موجود در آدامس، جایگزین شدن آن به‌جای قند است.
همچنین تعداد باکتری‌های مولد پوسیدگی را کاهش می‌دهد. استرپتوکوک موتان (باکتری مولد پوسیدگی) قادر به متابولیزه کردن گزیلیتول نیست.
از دیگر مواد ضدپوسیدگی می‌توان پنیر چدار و سوئیسى را نام برد.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان
* غذاهای نشاسته‌ای، چسبناک یا حاوی شکر باید با غذاهای بدون شکر خورده شود.
* محصولات لبنی به علت کلسیم بالا و خاصیت قلیایی به همراه میان وعده‌های نشاسته‌ای مصرف شود.
* غذاهای جویدنی مانند میوه ها و سبزیجات تازه با مواد غذایی کربوهیدراتی مصرف شود.
* حداقل ۲ ساعت میان خوردن غذاها فاصله بگذارید و مصرف میان وعده‌ها را به ۳۰-۱۵ دقیقه محدود کنید.
* مصرف غذاهای اسیدی مانند نوشابه‌ها را محدود کنید.
* همراه با مواد نشاسته‌ای پروتئین مصرف کنید. مثل ماهی، کراکر، برنج یا پنیر و میوه‌های شیرین.
* در یک وعده مخلوطی از غذاهای خام‌و‌پخته مصرف کنید. غذاهای خام به علت نیاز به جویدن باعث افزایش ترشح بزاق و کاهش پوسیدگی می‌شوند.
* مصرف آدامس‌های حاوی زایلیتول یا سوربیتول بلافاصله بعد از یک وعده یا میان وعده به مدت حداقل ۲۰-۱۵ دقیقه جویده شود.
* مصرف غذاهای پوسیدگی‌زا با غذاهای ضدپوسیدگی مانند پنیرها، مغزها و سبزی‌ها و پف فیل
* مسواک حداقل ۲ بار در روز
* استفاده از نخ دندان ۲ بار در روز
* شستشوی دهان پس از مصرف غذاها و میان وعده‌ها.
* جراح، دندانپزشک