مجله اینترنتی دوستان مجله خبری و سبک زندگی
درد، یک علامت است؛ مثل تب. نشان می‌دهد جایی از بدن، حالش خوب نیست. نیاز به رسیدگی و آرامش دارد. نیاز به نوعی نوازش دارد تا خوب شود. اما هر نوازشی برای هر دردی مناسب نیست! هر دردی، برای درمان، نوازش و آرامش خودش را نیاز دارد. «فیزیوتراپی» از راهکارهای مهم درمان دردهای مفصلی است. اما این روش درمانی هم برای بسیاری از دردها نباید انجام شود و برای بعضی دردها، واجب است و اصلا روش درمان همین است. دوم مرداد، روز فیزیوتراپی است. این مناسبت بهانه خوبی است تا به این موضوع بپردازیم که برای درمان چه دردهایی فیزیوتراپی مناسب و برای چه دردهایی توصیه نمی‌شود.
دست، گردن و شانه یا پا که درد می‌کند، گاهی با چند ماساژ ساده، برطرف می‌شود. اما وقتی که درد امان ببرد، درمان بهتر و دقیق‌تری می‌خواهد. براساس نظر انجمن بین‌المللی درمان با فیزیوتراپی(WCPT)، این شیوه درمانی مبتنی بر یافتن درد و سپس انتخاب بهترین روش برای درمان درد با هدف افزایش توانایی یا بازتوانی حرکت در عضو یا اعضای آسیب دیده است. درواقع فیزیوتراپیست‌ها پس از یافتن منشاء درد، به بررسی اثربخش بودن روش‌های درمانی برای درمان بخش آسیب‌دیده می‌پردازند. درصورتی که فیزیوتراپی روش مناسبی برای درمان باشد، کار را آغاز می‌کنند.
فیزیوتراپی چه موقعی خوب است؟
چند بار با کوچک‌ترین درد، به شما یا یکی از دوستان و آشنایان، جراحی و درمان‌های عجیب و غریب پیشنهاد شده است؟ چند بار ترسیده‌اید؟ از مراقبت‌های بعد از عمل یا از هزینه آن؟ و اگر در همان روزهای سرگردانی کسی به شما گفته باشد که با فیزیوتراپی می‌توانید مشکل را برطرف کنید، خوشحال شده‌اید؟ برای این‌که باردیگر دچار پیشنهادهای عجیب نشوید و بدانید با فیزیوتراپی کدام دردها درمان می‌شوند، این موارد را بادقت بخوانید.
درمان دردها: اصلی‌ترین کارکرد فیزیوتراپی، درمان درد است. دردهای مختلف که سمت و سوی ارتوپدی داشته باشد مانند گرفتگی شانه و گردن ناشی از سرمازدگی، آرتروز، ورم مفاصل، درد ناشی از کشیدگی تاندون و آسیب به ماهیچه‌ها با کمک فیزیوتراپی درمان می‌شوند.
درمان کمکی پس از جراحی: پس از بازکردن گچ یا برداشتن پلاتین یا بازکردن آتل، عضو موردنظر نیاز به فیزیوتراپی برای بازیافتن توان اولیه دارد. در واقع حرکت نکردن ماهیچه‌ها به دلیل آسیبی که دیده‌اند، باعث تحلیل آنها و کاهش توانایی آنها می‌شود. با فیزیوتراپی، توان حرکت دوباره به اندام موردنظر بازمی‌گردد.
به جای جراحی: بسیاری از بیماری‌ها با کمک فیزیوتراپی درمان می‌شوند. این مساله در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده و از طرفی نیاز به تحمل عوارض معمول پس از جراحی ندارد.
نیازی پیش از جراحی: در بسیاری موارد، یک دوره فیزیوتراپی پیش از جراحی انجام می‌شود. این کار باعث بهبود بعضی مشکلات و امکان جراحی آسان‌تر و دوره نقاهت کوتاه و آسان‌تر پس از عمل جراحی می‌شود. فیزیوتراپی معمولا در این موارد برای تقویت عضله‌ها پیش از عمل جراحی انجام می‌شود.
عمل جراحی و تعویض زانو، عمل ستون فقرات، عمل لگن و تعویض لگن، مشکلات شانه، جراحی ترمیم رباط و… از جمله این موارد است.
توانبخشی پس از سکته مغزی: با فیزیوتراپی، عملکرد بخش‌های آسیب دیده از سکته، بازیابی می‌شود. اگر فیزیوتراپی کامل و درست انجام شود، ناتوانی بسیاری از ماهیچه‌های آسیب دیده به‌طور کامل بازمی‌گردد.
آسیب‌های ورزشی: یکی دیگر از کاربرد‌های فیزیوتراپی، برای درمان آسیب‌های ورزشی است. بسیاری از این آسیب‌ها که ناشی از کشش و تنش ماهیچه‌ها یا تاندون‌هاست، با فیزیوتراپی برطرف می‌شوند.
جلوگیری از آسیب: درصورتی که ماهیچه‌ها یا تاندون‌ها آسیب دیده باشند، امکان حرکت درست وجود نداشته یا با اختلال روبه‌روست. بنابراین فیزیوتراپی باعث درمان و برطرف شدن مشکل شده و از خطرهای بعدی مانند افتادن یا آسیب ثانویه جلوگیری می‌شود.
کمک به عملکرد ریه‌ها: شاید برای شما تعجب‌آور باشد اگر بشنوید فیزیوتراپی می‌تواند به عملکرد بهتر ریه‌ها درصورت ابتلا به بعضی بیماری‌ها کمک‌کننده باشد. برای تنفس بهتر در بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه، سل، تورم و آب آوردن ریه‌ها و آسم از روش‌های فیزیوتراپی خاصی برای بهبود و امکان تنفس کمک می‌گیرند. این روش‌ها روی تخلیه خلط و عفونت تمرکز داشته و به پاکسازی ریه‌ها کمک می‌کند.
کمک به بیماران آی‌سی‌یو: برای تنفس بهتر بیمارانی که «ونتیلاتور» به آنها متصل است، از بعضی روش‌های فیزیوتراپی قفسه سینه کمک می‌گیرند. از فیزیوتراپی اندام برای بیماران بستری در آی‌سی‌یو که دچار آمبولی شده‌اند، کمک می‌گیرند.
کمک به سلامت زنان: فیزیوتراپی برای بهبود وضعیت زنان پیش از بارداری و در دوره بارداری برای حفظ سلامت آنها و نوزاد بسیار کمک‌کننده است.
از سوی دیگر این ورزش‌ها باعث می‌شود وضع حمل به راحتی انجام شود.
پس از زایمان یا در طول بارداری مادر با مشکلاتی مانند درد ناحیه پشت، کمر، نواحی پایین کمر نزدیک به دنبالچه روبه‌روست. این درد ممکن است در زانوها هم دیده شود. فیزیوتراپی به درمان این دردها درطول بارداری و بعد از آن کمک می‌کند.
در زمان شیر دادن به نوزاد نیز ممکن است درد در نواحی که به آن اشاره شد، دیده شود. فیزیوتراپی برای درمان این دردها نیز توصیه شده است. درمان بی‌اختیاری ادراری و تقویت ماهیچه‌های لگن از دیگر ویژگی‌های فیزیوتراپی است.
فیزیوتراپی چه مواقعی خوب نیست؟!
اگرچه فیزیوتراپی می‌تواند به درمان بسیاری از دردها کمک کند، اما همیشه روش درمانی خوب و مناسبی نیست.
در واقع بهتر است به این موارد دقت کنیم:
بدون تجویز پزشک: فیزیوتراپی باید با تجویز پزشک انجام شود تا اولا موثر بوده و ثانیا باعث عوارض ثانویه نشود.
اگر ناشناخته باشد: اگر علت درد ناشناخته باشد و پزشک هنوز به تشخیص نهایی برای علت درد یا التهاب یا تورم نرسیده باشد، فیزیوتراپی می‌تواند باعث تشدید عارضه شود.
رماتیسم حاد: در این گروه از بیماران، فیزیوتراپی می‌تواند باعث تشدید درد شود.
تنگی تونل کارپال: اگر فرد دچار عارضه تنگی تونل کارپال مچ دست باشد، فیزیوتراپی می‌تواند درد و عارضه را تشدید کند.
فیزیوتراپی نادرست: اگر ورزش و ماساژها به درستی انجام نشوند، می‌توانند عاملی برای ایجاد عارضه جدید یا تشدید عارضه قبلی باشند.
عوارض ثانویه دیده شود: اگر درحین یا پس از فیزیوتراپی عوارضی مانند سرگیجه، حالت تهوع، درد غیرعادی، تنش و فشار مضاعف و تشدید درد درصورت عدم تحمل ایجاد شود، یعنی فیزیوتراپی به‌درستی انجام نشده یا بدن آمادگی دریافت فیزیوتراپی را ندارد. در این حالت باید کار متوقف شود.
چه زمانی به فیزیوتراپی نیاز است؟
برای همه دردها مراجعه به فیزیوتراپیست نیاز نیست. از سوی دیگر همان‌طور که اشاره شد، فیزیوتراپی برای بعضی دردها، درمانگر نیست.
بنابراین با مشاهده مشکلاتی مانند درد در ناحیه کمر و پشت، درد ناحیه ستون فقرات، گرفتگی شانه‌ها و گردن ناشی از آسیب و سرمازدگی، آسیب ناشی از ورزش، دردهای پس از زایمان و دوره بارداری، درد مفاصل، سندرم درد مزمن، پس از سکته قلبی یا مغزی و اختلال در حرکت و درمان کمکی پس از انجام عمل جراحی می‌توانید به فیزیوتراپیست مراجعه کنید.
فیزیوتراپی چه می‌کند؟
روش‌های مختلف فیزیوتراپی بیش از هرچیز روی افزایش امکان حرکت عضو یا اعضای آسیب‌دیده متمرکز است.
از سوی دیگر فیزیوتراپی باعث کاهش و درمان درد، افزایش امکان حرکت و انعطاف‌پذیری عضو یا اعضای آسیب‌دیده، امکان افزایش حرکت مفصل‌ها، کشش عضله‌ها و بازگرداندن آنها به حالت اولیه و امکان حرکت مجدد می‌شود.