متراژ قضاوت شما چقدر است!

دیروز بریده ویدئویی از قسمت ششم برنامه «مثل ماه»، در فضای مجازی دست‌به‌دست شد و واکنش‌های منفی فراوانی به دنبال داشت. ماجرا از این قرار است که رسالت بوذری مجری برنامه از مهمانش که دچار معلولیت جسمی بود، درباره وضعیت معلولیت همسرش پرسید اما ادبیات نامناسب او، عملکردش را هدف انتقادها قرار داد. موج واکنش‌ها باعث شد بوذری به سرعت در گفت‌وگو با مهر درباره این اتفاق توضیح دهد و صفحه رسمی برنامه هم پستی با تیتر «متراژ قضاوت شما چقدر است» منتشر کرد.

گفتیم که رسالت بوذری قصد داشت بداند همسر مهمان برنامه نیز مانند او، دچار معلولیت است و دست و پاهایش به طور غیرمعمول کوتاه است یا خیر. او سوال خود را این طور مطرح کرد و گفت: «ببخشید سوال می‌کنم، متراژ دست‌وپای خانمت مثه خودته یا مثه ماهاست؟» پرسش درباره این موضوع، به ویژه برای مصطفی شریعتی مهمان برنامه و مخاطبان مسئله عجیبی نیست و رسالت بوذری می‌توانست خیلی ساده و صریح سوال خود را مطرح کند. بوذری در توضیح ماجرا ضمن اشاره به آگاهانه بودن این پرسش، گفته: «وقتی من می‌بینم رو به روی من کسی نشسته است که دوست دارد این معلولیت دیده نشود و یک تفاوت دیده شود و حتی این تفاوت را با چنین الفاظی بیان می‌کند، من هم دوست دارم او را خوشحال کنم و جمله‌ای به کار می‌برم که خودش می‌گوید.»

رسالت بوذری در توضیح ماجرا از آگاهانه بودن سوال خود صحبت کرده و گفته است که قصد شوخی هم نداشته و گاف یا اشتباه ناخواسته‌ای اتفاق نیفتاده. احتمالا همان طور که خود او اشاره کرده، قصدش از استفاده از چنین ادبیات خاصی نزدیک شدن به مهمان و ایجاد رابطه صمیمانه با او بوده، چون خود او هم در برنامه عیناً از لفظ «متراژ» برای دست و پایش استفاده کرد. مسئله این جاست  که چهره‌ای مانند رسالت بوذری که سابقه کمی در زمینه اجرا ندارد و از قواعد گفت‌وگو با مهمان خود آگاه است، باید بداند که در یک گپ‌وگفت خصوصی مشغول صحبت کردن با مهمان خود نیست، بنابراین فارغ از نیت خودش یا سلیقه شخصی مهمان، لازم است برای طرح سوالات خود از ادبیات مناسبی استفاده کند. علاوه بر این، شاید مهمان او به شخصه این ادبیات را دوست داشته باشد، اما افرادی در وضعیت مشابه او، چنین ادبیاتی را توهین تلقی کنند و ناراحت شوند، بنابراین بهتر است بدون در نظر گرفتن نظر شخصی مهمان و خودش، پرسش را صریح و بدون الفاظ عجیب مطرح کند.

هرچند که رسالت بوذری در توضیح ماجرا، از عملکرد خود دفاع کرده و گفته چون از ادبیات مورد تایید مهمانش استفاده کرده خوشحال است، اما همان طور که در واکنش‌ها دیده می‌شود، استفاده از این ادبیات عده‌ای از مخاطبان را ناراحت کرده و معلوم نیست افرادی در شرایط مشابه مهمان برنامه، مانند او فکر کنند و این الفاظ را دوست داشته باشند. در نتیجه این اتفاق، اهمیت مواجهه برنامه‌هایی مانند «مثل ماه» با مهمانان خود را روشن می‌کند. در مواردی مشابه ماجرای این برنامه، ممکن است با پرداخت اشتباه به یک سوژه، تصور منفی در ذهن مخاطبان ایجاد شود و تاثیر منفی بر دیده شدن برنامه و محقق شدن اهداف مثبت آن داشته باشد. احسان علیخانی سال‌های متمادی در برنامه «ماه عسل» در موقعیت مشابه رسالت بوذری قرار گرفته بود و تاکید بر گفت‌وگوی به دور از ترحم و تعارف با مهمانان خود داشت. او معمولا سعی می‌کرد بدون این که با سوال اش احساس ترحم به مهمان منتقل شود، درباره ابهاماتی که در ذهن خودش و مخاطبان وجود داشت، صریح و شفاف بپرسد. عملکرد احسان علیخانی نمونه خوب این مواجهه است.