مروری بر عجیب‌ ترین نتایج در فوتبال جهان؛ باخت ۶ بر صفر آلمان و…

شاید برای بعضی از ما هم اتفاق افتاده باشد دقیقا در همان لحظاتی که به پیروزی و موفقیت در کاری نزدیک شده ایم، شکست سنگینی خورده ایم. سال ۲۰۱۷، یکی از عجیب‌ترین نتایج فوتبالی رقم خورد. در حالی که بارسلونا در دیدار رفت مرحله یک‌هشتم نهایی لیگ قهرمانان اروپا در پاریس به شدت بد بازی کرده و شکستی سخت را متحمل شده بود، در دیدار برگشت شبی رویایی را در تاریخ برای خود و هوادارانش رقم زد که شاید حالا حالاها کسی نتواند به رکورد «کامبک» آن‌ها دست‌درازی کند. بارسلونا که بازی رفت را ۴-۰ مقابل حریف متمول خود در فرانسه شکست خورده بود، با آغاز بازی، سر تا پا حمله بود و در خوش بینانه‌ترین حالت باید ۴ گل می زد و هیچ گلی دریافت نمی‌کرد تا بازی به وقت‌های اضافه برود. لوئیز انریکه تیم خود را تا حد ممکن هجومی چیده بود. تا دقیقه ۸۸ بازی در مجموع ۵-۳ به نفع پاریسی‌ها بود اما همه چیز در چند دقیقه پایانی عوض شد. نیمار کاشته خود را به گل تبدیل کرد، سوارز با زیرکی یک پنالتی از قاضی میدان گرفت و در لحظه پایان سرجی روبرتو تیر نهایی را زد و نیوکمپ منفجر شد. بازیکنان ، کادر فنی و هواداران در نیوکمپ همگی از خود بی‌خود شده بودند و بارسلونا به مرحله بعدی راه یافت. پاری‌سن‌ژرمن هم یاد گرفت که دیگر هیچ‌گاه خودش را تیمی از پیش برنده نداند.البته حدود سه سال بعد همین بارسا در یک بازی عجیب با نتیجه کاملا یک طرفه ۸ بر ۲ مغلوب بایرن شد. این بازی در یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان اروپا رقم خورد و سنگین ترین شکست بارسا  در ۶۰ سال اخیر محسوب می شد.

در فهرست شگفت‌انگیزترین نتایج تاریخ فوتبال باید یک سری هم بزنیم به جام‌جهانی ۲۰۰۲، جام شگفتی‌ها. اگر یادتان باشد در این دوره، فرانسه از سنگال شکست خورد و در گروه خود آخر شد، ترکیه به نیمه‌نهایی رسید و … اما غیرمحتمل‌ترین گزینه برای شگفتی‌سازی در این جام، کره‌جنوبی بود که در راه رسیدن به چهار تیم پایانی موفق به شکست بزرگانی چون پرتغال، ایتالیا و اسپانیا شد. ماجرای پیروزی این تیم برابر ایتالیا از همه خاص‌تر بود. کره‌جنوبی میزبان با مربیگری گاس‌هیدینک، تیمی بسیار سریع، جسور و با برنامه بود اما ایتالیا، همیشه ایتالیاست و شکست دادنش سخت. کره جنوبی در دقیقه ۸ این بازی صاحب یک ضربه پنالتی شد اما بوفون به داد ایتالیا رسید و پنالتی را مهار کرد. ۱۰ دقیقه بعد، کریستین ویری دروازه کره را با ضربه سر گشود و این گل تا دقایق پایانی بازی برگ برنده ایتالیا بود اما کره‌جنوبی با گل دقیقه ۸۸ به بازی برگشت تا کار در وقت های اضافه پیگیری شود. هرچند به داوری این بازی اعتراضات زیادی وارد شد اما هرچه که بود، «یونگ هوان» سه دقیقه به پایان وقت‌اضافه با ضربه سر بر فراز سر مالدینی دروازه بوفون را گشود و ایتالیا حذف شد. ایتالیایی‌ها در طول این جام و به خصوص در این بازی بسیار کسل کننده، بی‌برنامه و در لحظات حساس پر اشتباه بودند اما شاگردان گاس هیدینک بسیار سریع، جسور و با برنامه بازی کردند و نتیجه هم گرفتند.

یک تیم برایند نفرات و توانمندی‌‌‌‌‌هایشان نیست حتی برایند ویژگی‌‌‌‌‌های تکنیکی و تاکتیکی و روحی نفرات و اندیشه‌‌‌‌‌های کادر فنی هم نیست. یک تیم به‌‌‌‌‌خصوص در فوتبال برایند همه این‌‌‌‌‌هاست به‌‌‌‌‌علاوه چیزی که به آن روح تیم می‌‌‌‌‌گوییم. روح تیم گاهی قابلیت‌‌‌‌‌های بازیکنان را به‌‌‌‌‌طرز عجیبی بالا می‌‌‌‌‌برد. مثال نزدیکش بازی‌‌‌‌‌های پرسپولیس در لیگ قهرمانان آسیا و ظهور پدیده‌‌‌‌‌هایی مثل آل‌‌‌‌‌کثیر، حامد لک و میلاد سرلک است، بازیکنانی که پیش از آن در این حد توانمندی‌‌‌‌‌هایشان را بروز نداده‌‌‌‌‌بودند اما در این تیم تبدیل به چیز دیگری شدند. روح تیم گاهی توانایی‌‌‌‌‌های بازیکنان را تحت‌‌‌‌‌الشعاع قرار می‌‌‌‌‌دهد، مثال معروفش بازی ایران و ژاپن، یک تیم عصبی باعث شده بود بازیکنان آرام و با شخصیتی مثل احسان‌‌‌‌‌حاج صفی و اشکان دژاگه هم تمرکز لازم برای ارائه توانایی‌‌‌‌‌های‌‌‌‌‌شان را نداشته باشند. همین بازیکنان همیشه معترض، عصبی و بی‌‌‌‌‌نظم و پرحاشیه ایرانی وقتی به عضویت تیم‌‌‌‌‌های خارجی درمی‌‌‌‌‌آیند، برنامه غذایی، ساعت خواب، حضورشان در فضای مجازی و حتی رفتارشان داخل زمین یا با هوادار به‌‌‌‌‌کل با آن‌‌‌‌‌چه از آن‌‌‌‌‌ها به‌‌‌‌‌یاد داشتیم، فرق می‌‌‌‌‌کند. گاهی روح تیم زخم خورده است. موفقیت را باور ندارد مثل پرسپولیس در دوران حمید درخشان و علی دایی یا استقلال در اواخر دوره علی منصوریان. ابزارهای لازم موجود است اما تیم خودش را باور ندارد، در حالی که حضور امثال برانکو و شفر در همین تیم‌‌‌‌‌ها و با همان نفرات و امکانات، باور تیم به توانایی‌‌‌‌‌ها و مسیر موفقیت را تغییر داد. گاهی روح تیم طوری‌‌‌‌‌است که موفقیت را حتمی می‌‌‌‌‌داند و تکاپوی زیادی برای آن ندارد. شاهد مثال چنین حالتی باخت‌‌‌‌‌های متعدد تیم‌‌‌‌‌های بزرگ مقابل تیم‌‌‌‌‌های کوچک است. خیلی وقت‌‌‌‌‌ها هم چنین حالتی در دقایق پایانی بازی پیش می‌‌‌‌‌آید مثل دربی معروفی که استقلال با دو گل زده و یک یار بیشتر مقابل پرسپولیس واگذار کرد، در آن دقایق حرکات مظلومی کنار زمین گویای این بود که بُرد را قطعی می‌‌‌‌‌داند و در حالی‌‌‌‌‌که بازی ادامه داشت به احساسات هواداران روی سکو جواب می‌‌‌‌‌داد و کاری به تغییر آرایش تیم مقابل نداشت. همین رفتار او به داخل زمین منتقل شد وگرنه شاید اگر بارها آن‌‌‌‌‌بازی تکرار شود چنین نتیجه‌‌‌‌‌ای رخ ندهد. خیلی وقت‌‌‌‌‌ها یک گل به‌‌‌‌‌خودی، یک اشتباه، یک اخراج بد موقع در شروع بازی، کل تیم را به‌‌‌‌‌لحاظ فکری در وضعیت بدی قرار می‌‌‌‌‌دهد مثل بازی معروف برزیل و آلمان. فوتبال به‌‌‌‌‌خاطر همین اتفاق‌‌‌‌‌های جالب و عجیب، جذاب است. به‌‌‌‌‌خاطر چیزهایی که گاهی به‌‌‌‌‌شدت دور از واقعیت هستند. همین اتفاقات می‌‌‌‌‌تواند به عملکرد و سازمان دهی شرکت‌‌‌‌‌ها، گروه‌‌‌‌‌ها، تیم‌‌‌‌‌های کاری و حتی گروه‌‌‌‌‌های دوستانه و در مواردی خانواده‌‌‌‌‌ها تعمیم داده شود. وقتی یک تغییر کوچک می‌‌‌‌‌تواند عواقب بزرگی داشته باشد، وقتی یک جرقه می‌‌‌‌‌تواند ساختار یک خانواده، گروه دوستانه یا کاری را به هم بزند یا تغییر ماهیت بدهد، ما تغییرات کوچک را جدی نمی‌‌‌‌‌گیریم، عادت‌‌‌‌‌های ساده را معلول نتایج بزرگ نمی‌‌‌‌‌دانیم و بعد غافل گیر می‌‌‌‌‌شویم. فراموش می‌‌‌‌‌کنیم رفتار ما، انگیزه‌‌‌‌‌های ما، حال و هوای روحی ما می‌‌‌‌‌تواند چه اثر وضعی روی یک جمع بگذارد. فکر می‌‌‌‌‌کنیم اگر در خانواده، گروه دوستان یا در محل کار هر کسی سرجای خودش باشد و هرکسی کار خودش را انجام دهد، همه‌‌‌‌‌چیز خوب پیش می‌‌‌‌‌رود در حالی که روابط آدم‌‌‌‌‌ها و پدیده‌‌‌‌‌ها با هم پیچیده است. به‌‌‌‌‌قول معروف شاید در نقطه‌‌‌‌‌ای از دنیا یک پروانه بال بزند و در جای دیگری از دنیا بازتاب آن تبدیل به یک توفان شود. زندگی و تفکر ما آدم‌‌‌‌‌ها چنان در هم تنیده است که هر خطایی مثل دومینو روح جمعی ما را برهم می‌‌‌‌‌زند و عملکرد یک سیستم را دچار اختلال می‌‌‌‌‌کند. آن‌‌‌‌‌وقت است که درست مثل نتایج فوتبال فکر می‌‌‌‌‌کنیم یک معجزه در پیروزی‌‌‌‌‌ها یا یک فاجعه در شکست‌‌‌‌‌ها رخ داده در حالی‌‌‌‌‌که زمینه‌‌‌‌‌های شکست و پیروزی روزها قبل توسط خود ما ایجاد شده است و به‌‌‌‌‌آن توجه نکردیم.