خرید و فروش سیگار در گذشتهای نه چندان دور در دنیای واقعی با رعایت قوانین و مقررات خاصی امکانپذیر بود و مصرف دخانیات به عنوان یک آسیب اجتماعی تنها شامل کسانی میشد که یا سن و سالی از آنها گذشته بود و یا اندک جوانانی که به غلط سیگار کشیدن را نشانه و نماد بزرگ شدن خود میدانستند.
این روزها، اما شرایط تغییر کرده و تجارت دود و ملزومات مربوط به دخانیات در بستر شبکههای اجتماعی در فضای مجازی آسانتر و بی دردسرتر انجام میشود و البته مشتریان خاص خود از هر گروه و سنی را نیز دارد. سیگار، توتون، تنباکو و هر یک از محصولات دخانی مورد نظر خود را در خانه سفارش دهید و جلوی درب منزل نیز تحویل بگیرید؛ این فرصتی است که شبکههای اجتماعی برای کسب درآمد و البته برای جذب کاربران اهل دود مهیا کردهاند.
نگاهی گذارا به کانالهای تلگرامی و دیگر صفحات مجازی بوی تند دود سیگار و توتون و تنباکو را به مشام میرساند و زنگ هشدار این تخلف پنهان و زیر پوستی را برای مسئولان به صدا درآورده است و نوجوانان و جوانان بیش از سایرین قربانی تبلیغات خوش رنگولعاب محصولات دخانی میشوند.
در دسترس بودن انواع محصولات دخانی با وسعت تنوعی که در شبکههای اجتماعی فضای مجازی به نمایش گذاشته شده، امکان انتخاب و خرید ساده و غیرحضوری را برای سایر افراد فراهم کرده و دیگر نیازی نیست که نوجوانان و جوانانی که به طور پنهانی و دور از چشم والدین خود به استعمال دخانیات آلوده شدهاند، راهی مغازه و دکههای سیگار فروشی شوند.
خودنمایی لاکچریبازها این بار با خرید و فروش سیگارهای گرانقیمت
انواع سیگار، توتون، تنباکو، پیپ، سیگار پیچهای دستی و اقلامی از این دست محصولاتی هستند که در کانالها و صفحات شبکههای اجتماعی که اغلب چندین هزار عضو دارند، تبلیغ و سپس به سفارش کاربران و مشتریان اهل دود، عرضه میشوند و این معضل، تخلف آشکاری است که این روزها از دید مسئولان پایش و نظارت صفحات مجازی پنهان مانده است.
قاچاقچیان و متخلفانی که به گرداندن کانالهایی با ماهیت خرید و فروش مواد دخانی، چون سیگار اقدام میکنند، به دنبال سود بیشتر و مشتری افزونترند و غفلت مسئولان و فرصت مغتنم فضای مجازی کار و بار سراسر تخلفشان را سکه کرده و مهمتر از همه مسائل شرایط را برای عرضه مواد دخانی به نوجوانان و جوانان هیجانطلب هموار ساخته است.
نکته جالب اینجاست که بر اساس تبلیغات موجود، اغلب محصولات دخانی ارائه شده در کانالهای تلگرامی و دیگر صفحات مجازی وارداتی بوده و با قیمتی قابل توجه به فروش میرسند و با وجود شواهد موجود در فعالیت چنین صفحاتی، بدون تردید پای قاچاق نیز به این کارزار باز است.
خرید و فروش سیگارهای لاکچری و گرانقیمت و دیگر مواد دخانی، در شبکههای اجتماعی برگ دیگری از خودنمایی و تجملگرایی در خصوص کالایی است که صدها ضرر و زیان مختلف را به مصرف کنندگان آن وارد میکنند.
هر گونه تشویق به مصرف محصولات دخانی، جرم است
بعید است که فروشندگان محصولات دخانی که تنها از دریچه یک صفحه مجازی با مشتریان ناشناس خود ارتباط میگیرند، به نکاتی، چون سنوسال سفارش دهندگان خود کوچکترین توجهی را معطوف کنند و این چنین است که نرخ مصرف دخانیات و کاهش سن مصرف کنندگان را به دنبال دارد.
سهراب سلیم زاده وکیل پایه یک دادگستری در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: بر اساس آیین نامه قانون جامع مبارزه و کنترل دخانیات، هر گونه اقدامی برای خرید و فروش محصولات دخانی از طریق اینترنت ممنوع بوده و این مسئله در زمره قوانین اقلامی قرار میگیرد که عرضه و فروش آنها برای سلامتی مضر است و بر اساس چنین قانونی قابلیت پیگرد توسط نهادهای نظارتی را دارا است.
وی در ادامه تصریح کرد: اگرچه در قانون مبارزه با دخانیات نواقصی وجود دارد، اما با استناد به قوانین فعلی موجود تبلیغ خرید و فروش محصولات دخانی منجر به تشویق افراد به مصرف این گونه محصولات میشود و این مسئله نیز به لحاظ حقوقی تخلف است و مجریان قوانینی این چنینی میتوانند با مبلغان بی قیدوشرط محصولات دخانی در فضای مجازی و شبکههای اجتماعی و عرضه آن برخورد کنند.
این وکیل پایه یک دادگستری تأکید کرد: عرضه و فروش مواد و محصولات دخانی به کودکان زیر ۱۸ سال نیز جرم است و اینکه آیا گردانندگان کانالهای تلگرامی تبلیغ کننده چنین محصولاتی به این مسئله توجه میکنند یا خیر، نکتهای است که بعید به نظر میرسد و خود این موضوع نیز از طرف مسئولان نظارت بر فعالیتهای افراد در صفحات مجازی و کسبوکارهای اینترنتی باید مورد بررسی قرار گیرد.
برای شکل گیری اقدامات پیشگیری محور و تأثیر بیشتر این قبیل اقدامات در خصوص عدم گرایش افراد به مصرف محصولات دخانی و همچنین در جهت کاهش آسیبهای اجتماعی، لازم است که مسئولان همانگونه که بسترهای موجود در فضای حقیقی را رصد میکنند، از سوء استفاده سودجوبان و قاچاقچیان و سوداگران مرگ در فضای مجازی نیز غافل نشوند.
«سیگار» دروازه ورود به موادمخدر
در دسترس بودن محصولات دخانی و خرید و فروش متنوع اقلامی، چون سیگار با وجود فعالیت کانالهای تلگرامی و دیگر صفحات فضای مجازی معضل جدی و قابل تأملی است که مسئولان نظارت بر کسبوکارهای اینترنتی، باید در دستور کار خود قرار دهند و از ادامه آن جلوگیری کنند.
به عقیده کارشناسان و درمانگران حوزه اعتیاد و مواد مخدر «سیگار» دروازه ورود به موادمخدر است و بر اساس گفتگوهای متعددی که تا کنون با مصرف کنندگان مواد مخدر انجام شده است، ماجرای اعتیاد آنها از زمانی کلید خورده که مصرف سیگار را در جمع همسالان خود و به دور از چشم خانواده آغاز کردهاند.
این روزها اغلب نوجوانان و جوانان و حتی برخی از کودکان، در غفلت مشکلات والدین خود، کاربران و مشتریان پر و پا قرص کانالها و صفحات مجازی با مضامین مختلف هستند و از روی کنجکاوی هم که شده در چنین صفحاتی عضو میشوند و نداشتن مهارت برخورد و رویارویی با مواردی، چون تبلیغ سیگار و دیگر مواد دخانی، آنها را به راهی میکشد که انتهای آن چیزی جز سیاهی و تباهی نیست.
بازخوانی و بازگویی سرنوشت زندگی معتادانی که از مصرف سیگار به چاه عمیق اعتیاد گرفتار شدهاند، برای کودکان و نوجوانان و آگاه سازی آنها شاید کمی از این حجمه سنگین بکاهد و آمار قربانیان مصرف مواد دخانی و مواد مخدر را کاهش دهد.
/باشگاه خبرنگاران