از ابتدای سال ۲۰۲۰ این دومین جنگی است که میان دو کشور آذربایجان و ارمنستان رخ میدهد. همسایگان شمالی ایران آخرین درگیریشان به ۱۹۹۴ برمیگردد. با این حال کارشناسان معتقدند جنگ در مناطق شمالی ایران به سبب رقابت برای ارتباط با رژیمصهیونیستی و تسلیحات دپو شده دو کشور کوچک منطقه قفقاز است.
آذربایجان در حالی سفارت خود را در سرزمینهای اشغالی رسما افتتاح کرد که شنیدهها حاکی است ارمنستان به دنبال برقراری ارتباط با تلآویو است. طبق یک اصل نانوشته، هر جا پای تلآویو باز شود جنگ در آنجا شعله ور میگردد. چند روزی است مرز میان آذربایجان و ارمنستان در منطقه قرهباغ شاهد درگیری سنگین طرفین است. در این بین چند راکت و خمپاره از سوی طرفین به منطقه مرزی مشترک ایران و این دو کشور اصابت کرد که با واکنش مقامات ایرانی همراه بود.
تیرماه امسال دولت ارمنستان ادعا کرد آذربایجان بیش از ۷۰ مورد نقض آتشبس را ظرف یک روز در نوار مرزی مرتکب شد و این اقدامات بیپاسخ نمیماند. دولت آذربایجان نیز اعلام کرد یک ژنرال، یک سرهنگ و دو سرگرد ارتش این کشور در این تنش کشته شدهاند و به طور حتم نسبت به این موضوع واکنش لازم را خواهدداشت. بعد از افزایش تنش در این منطقه و با واسطهگری روسیه، ایران و چند کشور دیگر، تنش میان این دو کشور رو به کاهش بود تا اینکه ۶ مهر درگیریهای جدید در نوار مرزی دو کشور بر سر منطقه قرهباغ آغاز شد. دولت ارمنستان، آذربایجان را مقصر آغاز میداند و آذربایجان ارمنستانیها را مقصر تنش ها؛ هرچه بود تنش افزایش یافته و بعید است ظرف یکی دو روز آینده پایان یابد.
این دومین رویارویی دو کشور ظرف یک سال از ۱۹۹۴ است. هرچند چهار سال قبل نیز تنش کوچکی رخ داد اما دو تنش در یک سال با این وسعت و پس از ۲۶ سال، نگرانیها را در منطقه قفقاز افزایش دادهاست. کارشناسان سیاسی و امنیتی معتقدند این حملات به سبب خریدهای تسلیحاتی دو کشور و دپوی جنگافزارهای خریداری شده از رژیم صهیونیستی و آمریکاست و ناامنی منطقه قفقاز تنها میتواند تنشهای جدیدی در منطقه ایجاد کند. رابطه امنیت پایدار در منطقه و رژیمصهیونیستی معکوس است و بررسیها نشان میدهد هرجا در منطقه تنش و امنیتی باشد آنجا جا پای تاکتیکی و بعضا راهبردی رژیمصهیونیستی است.
روز ۶ مهر خبری روی خروجی خبرگزاریهای کشور قرار گرفت مبنی بر این که چند راکت و خمپاره از سوی دو طرف در خاک ایران فرود آمده و جنجال جدیدی به وجود آوردهاست. ساسان رحمتی، از اهالی جعفرآباد به ما میگوید: این روزها صدای شلیک توپ و تانک در این منطقه قطع نمیشود. ساکنان این سوی مرز، روی تپه و پشتبامها هم میتوانند حملات و آتش جنگ را مشاهده کنند. این شهروند ادامه میدهد: ساعت ۶ عصر روز یکشنبه ششم مهر بود که صدای وحشتناکی به گوش رسید و باعث نگرانی اهالی شد. این صدای مهیب ناشی از اصابت راکت به مزارع پنبه روستای قره قباق بود که بر نگرانی مرزنشینان افزود. در روزهای گذشته نیز به چند روستا از جمله خلفه لو، جاجی لو و نادرکندی خمپاره و راکت اصابت کردهاست.
به دنبال این نگرانیها، شورای تامین شهرستان اصلاندوز اعلام کرد: به اطلاع مردم این شهرستان میرساند در چند روز گذشته براثر اشتباه محاسباتی طرفین درگیری، ارمنستان و جمهوریآذربایجان چند راکت به اراضی دیمی و کشاورزی اصلاندوز اصابت کرده که در این زمینه به هر دو کشور تذکرات لازم از طرف نیروهای مسلح دادهشدهاست. در این اطلاعیه با تاکید بر برقراری امنیت در مناطق مرزی ایران، از مردم خواستهشد از حضور در تجمعات خودداری کرده و به هرگونه شایعات دامن نزنند. همچنین معاون سیاسی – امنیتی استانداری اردبیل در گفتوگو با خبرنگار جامجم عنوان میکند: مرزهای استان اردبیل در امنیت کامل به سر میبرند و ذرهای نگرانی متوجه مردم این استان نیست. بهروز ندایی میافزاید: درگیریها بین جمهوریآذربایجان و ارمنستان آسیب خاصی در مناطق مرزی استان اردبیل نداشته و نسبت به اصابت اشتباه چند راکت و خمپاره نیز از سوی مقامات وزارت خارجه به طرفین جنگ در دو کشور همسایه تذکر دادهشدهاست. وی میافزاید: هر دو کشور به قدرت و اقتدار نظامی – سیاسی جمهوریاسلامی ایران اشراف دارند و میدانند هرگونه تعرض حتی به اشتباه را کشور ایران قاطعانه پاسخ میدهد.
واکنش وزارت خارجه ایران
دیروز سعیدخطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی درباره درگیری بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان و اصابت راکت به یکی از روستاهای ایران، به خبرنگاران گفت: اتفاق خوبی رخ ندادهاست؛ وضعیت منطقه بیش از این تحمل خشونتها را ندارد. به دوستان در جمهوریآذربایجان و ارمنستان گفتیم هرچه زودتر غائله ختم شود، آتشبس فوری و آغاز گفتوگوهای دوجانبه، راهحل قطعی است. وی ادامه داد: درگیری نظامی راه حلی پایدار برای این مساله نیست، ما با حساسیت بالا در حال پیگیری هستیم و با طرفهای درگیر در ارتباطیم و برای آتشبس فوری تلاش میکنیم.