اقامه نماز توسط رهبر انقلاب بر پیکر آیت ا… مصباح یزدی

گروه اندیشه – مرحوم آیت‌ا… محمدتقی مصباح یزدی، در زمره اجلّه حکما و فقهای معاصر بود؛ حکیمی که دایره تسلط وی بر علوم عقلی، سبب‌ساز تربیت شاگردان مبرّز و تألیف آثار گرانمایه شد. آن مرحوم، در ۱۱ بهمن سال ۱۳۱۱ و در شهر یزد دیده به جهان گشود و بخش اعظم عمر پربرکت و ۸۸ ساله خود را، صرف پژوهش، آموزش و مبارزه با انحرافات کرد. آیت‌ا… مصباح یزدی را باید در شمار علمای نامداری بدانیم که افزون بر درجه اجتهاد، آشنایی کم‌نظیری با فلسفه داشتند و این توانمندی آن‌ها، به برکت حضور در جلسات درس علامه طباطبایی بود. آن مرحوم، افتخار شاگردی هشت‌ساله امام راحل(ره) و علامه طباطبایی را داشت و توانست به مدت ۱۵ سال، از درس‌های فقهی و اخلاقی عارف کامل، مرحوم آیت‌ا… العظمی بهجت، بهره‌مند شود و درس‌های اخلاقش، مورد تأیید این مرجع بزرگ قرار گیرد.

در بررسی زندگی و حیات اجتماعی مرحوم آیت‌ا… مصباح یزدی، ساده‌زیستی و اهتمام به این اصل، جایگاه ویژه‌ای دارد. آن مرحوم از عنفوان جوانی و هنگام آغاز درس‌های حوزوی، مفهوم فقر و قناعت را با مناعت‌طبع درآمیخت و آموخت که به زیور علم آراسته‌شدن، مسیری صعب و دشوار دارد که تنها با پای عشق می‌توان در آن طی طریق کرد. روایت هجرت او به نجف و سپس بازگشت به تهران و در پی آن، ورود به حوزه علمیه قم، یکی از عبرت‌آموز‌ترین روایت‌هایی است که دانستن آن بر هر طلبه علوم دینی، لازم و بلکه واجب است. به شهادت همدرسان، آیت‌ا… مصباح یزدی در عین نیاز شدید مالی، همواره خود را مستغنی نشان می‌داد و می‌کوشید خواسته‌های دنیوی، مانع از کسب علم و گام‌برداشتن در راه حق نشود. او در عرصه فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی نیز، همیشه دغدغه‌مند بود و می‌کوشید چه در دوران تدریس و همراهی با شهید بهشتی در مدرسه حقانی و چه در فعالیت‌های پرتعداد پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همواره در کنار نهضت قرار داشته باشد و در صورت لزوم، از جانبازی خودداری نکند و این موضوع، برگ درخشانی در کارنامه پرافتخار زندگی سراسر مجاهدت آن عالم سفرکرده ‌است.

یکی از مهم‌ترین وجوه زندگی علمی آیت‌ا… مصباح یزدی،گستره علوم و دانش‌هایی است که آن مرحوم به فراگیری و تتبّع در آن‌ها اهتمام ورزید. او در عرصه فقه و اصول، شاگرد مبرّز علمایی همچون آیات عظام بروجردی، بهجت و امام خمینی(ره) بود و در ۲۷ سالگی به درجه اجتهاد رسید؛ تمرکز مطالعاتی آیت‌ا… مصباح یزدی، به‌ویژه در احکام مربوط به مناسبات اجتماعی و سیاسی، مانند «امر به معروف»، از آن مرحوم در این عرصه، صاحب‌نظری تمام‌عیار ساخت. او در تفسیر، تحت تأثیر استادش، علامه طباطبایی و روش عالی وی در تفسیر قرآن‌کریم قرار داشت و سال‌ها در بخش آموزشی مؤسسه در راه حق، جلسه تفسیر آیت‌ا… مصباح یزدی در شمار پررونق‌ترین جلسات  بود.

آن مرحوم در فلسفه نیز، تحت تأثیر علامه طباطبایی بود و به جرئت می‌توان گفت که بخش مهمی از زندگی علمی آیت‌ا… مصباح یزدی، به کار در این عرصه اختصاص داشت. او کتاب‌های «اسفار اربعه» ملاصدرا و «شفا» بوعلی‌سینا را نزد علامه طباطبایی فرا گرفت و با پژوهش‌ها و نوآوری‌هایی که در این زمینه انجام داد، به یکی از ستون‌های فلسفه اسلامی معاصر تبدیل شد. طبق مندرجات «پایگاه اطلاع‌رسانی حضرت آیت‌ا… مصباح یزدی»، آن مرحوم معتقد بود که «براى شناخت هرچه بهتر اسلام و معارف اسلامى و نیز کسب توانایى در پاسخگویى به شبهات و هجمه‌ها به معتقدات دینى، مطالعه و تحقیق فلسفى مى‌باید در رأس مطالعات حوزوى قرار گیرد؛ تا طلاب، ضمن آشنایى با متون اسلامى و فقهى، شیوه دفاع از عقاید دینى را نیز فرا گیرند.» آیت‌ا… مصباح یزدی در بررسی و تحقیق مربوط به فلسفه، تنها به مطالعه عقاید فلاسفه مسلمان نپرداخت و به دلیل تسلط بر زبان انگلیسی و تا حدودی فرانسه، ضمن مطالعه منابع فلسفی غرب، اطلاعات دقیق و جامعی درباره آن به دست آورد که در آثار برجا مانده از این فیلسوف الهی، کاملاً قابل مشاهده است. آن مرحوم با وجود قائل‌شدن احترام برای فلاسفه بزرگ جهان اسلام، از نقد و تحلیل و حتی ردّ برخی از دیدگاه‌های آن‌ها نیز، خودداری نمی‌کرد و همواره حقیقت را برتر از هر چیز دیگری در این زمینه می‌دانست. تسلط او بر مباحث فلسفی باعث شد که کتاب‌هایی مانند «آموزش فلسفه» را به رشته تحریر درآورد؛ کتاب‌هایی که سنگین‌ترین مباحث فلسفی را با ساده‌ترین شکل‌ممکن تجزیه و تحلیل می‌کرد و چکیده عمیق‌ترین آموزه‌های این رشته را در قالب جملاتی قابل‌فهم در اختیار مبتدیان قرار می‌داد.