با اعلام سخنگوی دولت از ساعات ابتدایی صبح دوشنبه، فرایند تزریق گاز UF6 به سانتریفیوژهای سایت هسته ای فردو با هدف غنی سازی ۲۰درصدی اورانیوم آغاز شد و به نظر می رسد تا ساعاتی دیگر باید منتظر اولین محصول شامل UF6 با غنای ۲۰درصد در فردو باشیم.
اتفاقی که بعد از هفت سال و در پی خروج آمریکا از برجام و نقض مکرر توافق وین از سوی کشورهای اروپایی صورت می گیرد و بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام جزو حقوق ایران طبق این توافق است. به گزارش خراسان، به تازگی مجلس شورای اسلامی در چارچوب گامهای کاهش تعهدات هستهای و نامه رئیس جمهور ایران به کشورهای اروپایی، در پاسخ به روند اقدامات خصمانه آمریکا علیه ایران و همراهی کشورهای اروپایی با آن، طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریمها را به تصویب نهایی رساند که بر اساس بند یک این قانون دولت موظف شده تا غنی سازی ۲۰درصد را با هدف تولید ۱۲۰کیلوگرم اورانیوم با این غنا در سال و برای مصارف صلح آمیز داخلی شروع کند. بیشترین مصرف اورانیوم غنی شده ۲۰درصد برای راکتور تحقیقاتی تهران است که کار تولید رادیوداروهای حساس بیماران خاص کشورمان را که حدود یک میلیون نفر می شوند، برعهده دارد. اقدام ایران که پس از اعلام اولیه علی اکبر صالحی در روزهای گذشته صورت گرفت با واکنش هایی در حوزه بین المللی نیز همراه بود. اتحادیه اروپا مدعی شده این اقدام ایران انحراف قابل ملاحظهای از توافق هستهای است، همچنین «رویترز» به نقل از یکی از سخنگویان آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش کرد بازرسان آژانس بر فعالیتها در تأسیسات غنیسازی سوخت فردو نظارت داشتهاند و طبق اطلاعات، رافائل ماریانو گروسی مدیرکل آژانس قرار است گزارشی را به کشورهای عضو آژانس ارائه دهد. از سوی دیگر میخاییل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان های بین المللی در وین در واکنش به این خبر در صفحه توییترش نوشت: این یک خبر فوری نیست. این اقدام با توجه به قانون تصویب شده در پارلمان ایران، قابل پیش بینی بود. نکته اصلی این است که این اقدام در چارچوب عادی سازی وضعیت برجام، بازگشت پذیر است.
جزئیات فنی اقدام ایران
ایران از دی ۱۳۹۰ تا دی ۱۳۹۲ در سایت هسته ای فردو اقدام به غنی سازی ۲۰درصدی می کرد و توانسته بود در این مدت ۴۱۶کیلوگرم اورانیوم را با این غنا تولید کند. با اجرای توافق ژنو، کشورمان به صورت موقت و از دی ۹۴ با اجرای برجام به صورت دایمی غنی سازی ۲۰درصدی را در فردو متوقف کرد. از آن زمان تا روز ۱۶تیرماه ۱۳۹۸ ایران سقف ۳.۶۷درصد غنی سازی را رعایت و از آن پس اعلام کرد دیگر سقفی برای غنی سازی خود ندارد اما در عمل نیز در این مدت بیش از ۴.۵درصد غنی سازی را در دستور کار نداشت ضمن این که تاسیسات فردو نیز همچنان تعطیل بود. از ۱۵دی ۹۸ با اجرای گام چهارم کاهش تعهدات کشورمان، این محدودیت نیز کنار گذاشته شد و فردو بار دیگر شاهد غنی سازی البته با غنای کمتر از ۵ درصد بود. از دیروز و با اجرای بند یک قانون هسته ای مجلس، ایران بار دیگر بعد از هفت سال وارد فضای تولید اورانیوم با غنای ۲۰درصد شد. بر اساس نظر کارشناسان با توجه به تزریق گاز از روز دوشنبه، به نظر می رسد ظرف امشب یا بامداد فردا اولین محصول اورانیوم با غنای ۲۰درصد را دریافت کنیم و عملا این روند فعال شود.یک کارشناس غنی سازی در سازمان انرژی اتمی برای خراسان توضیح داد که به منظور تولید اورانیوم غنی شده با غنای ۲۰ درصد دو آبشار ۱۷۴تایی زوج و فرد از ماشینهای سانتریفیوژ در فردو درگیر می شوند. ابتدا خوراک UF6 غنی شده ۳.۵ درصد به آبشار فرد تزریق میشود که محصول آبشار اول حدود۲۰درصد غنی شده و یک تا ۲ درصد تهی شده است. از سوی دیگر در آبشار زوج که به آبشار فرد وصل است(کوپل شده)، تهی شده یک تا ۲ درصد را وارد میکنیم که غنی شده ۸ درصد حاصل می شود و این دوباره خوراک آبشار فرد میشود تا باز اورانیوم غنی شده۲۰ درصدی به ما بدهد در انتهای این فرایند مواد با غنای۲۰درصدی به عنوان محصول و مواد با غنای ۰.۷ درصد به عنوان تهی شده حاصل می شود. با توافق ژنو تنها کاری که انجام دادیم، این بود که راه ارتباطی میان آبشار فرد و زوج را قطع کردیم(کوپل را بر هم زدیم) و این راه ارتباطی که یک شیر هستهای بود، توسط آژانس پلمب شد. هرچند با اراده و تصمیم جمعی نظام، پلمبها شکسته و کار تولید اورانیوم ۲۰درصد غنی شده از سر گرفته شده است اما جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده مجموعه اقداماتی که در قالب گامهای پنجگانه کاهش تعهدات هستهای و همین قانون اخیر انجام داده، برگشتپذیر است اما شرط آن لغو کامل همه تحریمها اعم از هستهای و غیر هستهای و ایجاد وضعیتی متناسب با روح برجام است.