زلزله هشت ریشتری در تأمین اجتماعی

مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی می‌گوید در دولت‌های نهم و دهم در این سازمان زلزله هشت ریشتری اتفاق افتاده است. سید تقی نوربخش در حالی روز گذشته در نشست هیات نمایندگان دوره هشتم اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران این اظهار نظر را انجام داده است که مهمترین صندوق بازنشستگی کشور تحت مدیریت سازمان تامین اجتماعی است. این در حالی است که عنوان می‌شود بحران بازنشستگی در کنار دو بحران آب و محیط زیست از جمله بحران‌های سال‌های آتی کشور است که علاوه بر تبعات اقتصادی، تبعات سیاسی و اجتماعی نیز دارد. واقعیت این است که اکنون میزان پرداختی مستمری بازنشستگی حجم بالایی از درآمد‌های نفتی ایران را می‌بلعد، به گونه ای که اگر تا همین پنج سال پیش کمتر از یک چهارم درآمد‌های نفتی پاسخگوی مستمری بازنشستگان بود، در سال ۹۴ تقریبا به میزان فروش نفت مستمری پرداخت شده و حتی برخی پیش بینی‌ها حاکی از آن است که در سال ۹۵ با ثابت ماندن قیمت فعلی برای نفت، مستمری از درآمد نفت پیشی بگیرد. هر چند این مساله را باید با افزایش تعداد مستمری‌بگیران و همچنین کاهش درآمد‌های نفتی مرتبط دانست، اما در این میان سوء مدیریت در سازمان تامین اجتماعی که در دولت‌های نهم و دهم به اوج خود رسیده بود بیشترین تاثیر را در بحران بازنشستگی کشور دارد.

حیاط‌ خلوت میلیاردی

اگر پای صحبت‌های شهروندان بنشینید عنوان می‌کنند درآمد‌های سازمان‌های بیمه‌ای و شرکت نفت در ایران نجومی است. با وجود اینکه در سال‌های اخیر بیمه‌گر‌های خصوصی رشد روز افزونی داشته اند، اما همچنان بازنشستگی دولتی است و سازمان‌های خصوصی اجازه تاسیس صندوق بازنشستگی را نیافته اند. ۲۶ اردیبهشت امسال نمایندگان مجلس مصوب کردند صندوق‌های بازنشستگی غیردولتی با تضمین پوشش تعهدات آتی بیمه‌شدگان بازنشسته براساس آیین‌نامه‌ای که به تصویب هیات وزیران می‌رسد، ایجاد شود. با وجود این، تا عملیاتی شدن این طرح زمان زیادی مانده است و به نظر می‌رسد تا مدتی کماکان اوضاع صندوق‌های بازنشستگی به روال سابق باشد. هم‌اکنون علاوه بر صنــدوق تامیــن اجتماعی که کارگــران را تحت پوشــش قرار داده است، صندوق بازنشستگی کشوری برای مســتخدمان دولت، صندوق بازنشســتگی لشــگری برای نیروهای مســلح، صنــدوق کشــاورزان، روستاییان و عشایر برای جمعیت روستایی کشور و ۱۸ صندوق دیگر نیز حوزه‌های مختلف را پوشش می‌دهند. به این ترتیب ۲۲ صندوق بازنشستگی در کشور فعالیت می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد نسبت پشتیبانی صندوق‌های بازنشستگی در سال‌های اخیر کاهش یافته و حتی به صفر گراییده است. این مساله را اغلب با سیاست‌های نادرست دولت قبل در این زمینه مرتبط می‌دانند، چرا که به اذعان بسیاری از کارشناسان دولت قبل با ایجاد تغییراتی در قانون، عملا تامین اجتماعی را به حیاط خلوت خود تبدیل کرده بود؛ موضوعی که مسئولان دولت فعلی بار‌ها بر آن تاکید کرده و عنوان می‌کنند تامین اجتماعی دیگر حیاط خلوت هیچ کس نیست.

۱۵ برابر شدن بدهی تامین اجتماعی

آنطور که برآورد‌ها نشان می‌دهد بدهی تامین اجتماعی در سال ۹۲ یعنی زمانی که دولت یازدهم آن را تحویل گرفت نسبت به سال ۸۴ یعنی زمان روی کار آمدن دولت احمدی نژاد حدودا ۱۵ برابر شده است. این مساله باعث شده است مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی از رخ دادن زلزله هشت ریشتری در تامین اجتماعی در دولت‌های قبل سخن به میان بیاورد. روز گذشته نوربخش از پرداخت پنج هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بابت تعهدات سازمان تامین اجتماعی به صورت ماهانه خبر داد و گفت: این سازمان حیاط خلوت هیچ گروه و باندی نیست. به گزارش مهر، او عنوان کرد: در سال ۹۵ ماهانه پنج هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بابت تعهدات سازمان تامین اجتماعی پرداخت شده که رقم آن یک و نیم برابر پرداختی ها بابت یارانه هاست که در این میان سه هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان مستمری، ۲۱۰ میلیارد تومان بیمه بیکاری، هزار میلیارد تومان خرید خدمات درمانی و ۴۰۰ میلیارد تومان در مراکز ملکی سازمان تامین اجتماعی هزینه می شود. نوربخش افزود: دلیل پرداخت چنین ارقامی اتفاقات بی‌نظیری است که طی دو دولت گذشته در سازمان تامین اجتماعی رخ داده به این معنا که بدهی سازمان تامین اجتماعی تا سال ۸۴، چهار هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بوده که متاسفانه دولت یازدهم در سال ۹۲ این سازمان را با ۶۰ هزار میلیارد تومان بدهی تحویل گرفته است. او تصریح کرد: ۱۸ قانون بدون منبع در دولت یا مجلس گذشته به تصویب رسیده که از جمله آن می توان به مشاغل سخت و زیان آور اشاره کرد که بار مالی بسیاری را بر دوش دولت نهاده است، ضمن  اینکه تعدیل نیروی انسانی، خرید خدمت و معافیت های قانونی از جمله دیگر این موارد است. او ادامه داد: برای اجرای قانون همسان سازی که یک تبصره بودجه ای در دولت گذشته است ۷ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان بار مالی بر سازمان تامین اجتماعی ایجاد شده است که چندین برابر فیش های حقوقی تبعات دارد. به گفته  نوربخش در سال ۹۲ از بودجه ۳۱ هزار میلیارد تومانی سازمان پنج هزار میلیارد تومان کسری بودجه وجود داشته است و متاسفانه اقداماتی در سازمان تامین اجتماعی رخ داده که به شدت این سازمان را تضعیف نموده است، همانطور که یکشنبه سیاه در سازمان تامین اجتماعی دولت قبل شکل گرفت و به نوعی حیثیت این سازمان را زیر سوال برد در حالی که حیثیت سازمان تامین اجتماعی بسیار مهم است. او خاطرنشان کرد: در سه سال گذشته تلاش شده تا با این بار مالی این سازمان را اداره کنیم اما باید توجه داشت که مستمری مثل پروژه عمرانی نیست که بتوان آن را متوقف کرد یا پرداخت های مربوط به آن را صورت نداد بلکه مردم ۳۰ سال کار می کنند و  امیدوار به دریافت مستمری دوران بازنشستگی هستند. مدیران سازمان تامین اجتماعی باید پاسخگو باشند و به جرات می گوییم این سازمان حیاط خلوت هیچ گروه و یا باندی نیست.