بهت تماشاچیان با تماشای فیلم فروشنده!

فیلم «فروشنده» در سانس‌های ۶:۴۵ و ۹:۰۰ صبح، در پردیس آزادی با سالن‌های پر از تماشاگر نمایش داده شد. گرچه تماشای فیلم در این ساعات از صبح کمی غیر معمولی است، اما در کنار این‌که بسیاری از مخاطبان دوست داشتند جزو اولین تماشاچیان فیلم اصغر فرهادی باشند، برخی هم نگران پایین آمدن این فیلم از روی پرده بودند. جالب‌تر از حال و هوای مخاطبان پیش از ورود به سالن، فضای بهت‌زده‌ای بود که هنگام نمایش فیلم بر سالن حکم‌فرما بود و حتی پس از خروج نیز ادامه داشت.

اگر امروز ساعت ۶ و ۷ صبح گذرتان به خیابان شهید بهشتی افتاده باشد، احتمالا مخاطبان فیلم «فروشنده» را دیده‌اید که خودشان را برای اولین نمایش مردمی این فیلم به سینما آزادی رسانده‌اند. آن‌طور که مسئول بلیت‌فروشی این پردیس سینمایی به خبرنگار توضیح می‌دهد اولین سانس فیلم «فروشنده» در ساعت ۶:۴۵ صبح، در سالن پر به نمایش درآمده و سانس ساعت ۹ صبح نیز در حدود ۹۰ درصد پر شده است.

منتظر چالش میان یک زوج هستیم

زمانی که اولین سانس نمایش این فیلم روی پرده رفته بود، با مخاطبانی که برای ساعت ۹ به پردیس آزادی آمده‌ بودند درباره دلیل حضورشان در این ساعت صحبت کردیم. مرضیه ۱۷ ساله که به همراه دوستانش پرستو و آرزو برای تماشای فیلم آمده است، در این‌باره می‌گوید: «با توجه به این‌که سانس‌های عصر به شب می‌خورد و نمی‌توانیم بیاییم در این ساعت آمدیم و این‌که سانس‌های اول فیلم برایمان خیلی جذاب است.»

او در پاسخ به این‌که چقدر نقدها درباره این فیلم را خوانده و تصویر کلی‌اش از فیلم چیست، می‌گوید: «من نقدها را نمی‌خوانم چون احساس می‌کنم ممکن است داستان لو برود و چون می‌خواهم خودم اول ببینم، بعد از فیلم نقدها را می‌خوانم.» البته پرستو نقدها را خوانده است و در این‌باره می‌گوید: «من نقدها را خواندم اما به نظرم زیاد نقدهای خوبی نبودند یعنی چیزی از آن‌ها دستگیرتان نمی‌شد که جریان و روند داستان چیست؟» ظاهرا او برعکس دوست دارد از قبل چیزهایی درباره داستان بداند: «خوشم می‌آید در مواجهه با هر فیلم یا داستانی، یک تصویر ذهنی از آن داشته باشم اما متاسفانه نتوانستم از «فروشنده» داشته باشم.» آرزو نیز توضیح می‌دهد که هیچ تصوری نداشته و هیچ‌کدام از هجمه‌های رسانه‌ای نسبت به این فیلم را نیز دنبال نکرده است.

رامین پارسا و خشایار حسینی که به نظر می‌رسد با دو دوست دیگرشان در حال خوردن صبحانه‌اند از دیگر مخاطبان «فروشنده» هستند که در سالن انتظار ایستاده‌اند، رامین پارسا ۴۲ است و وقتی از او می‌پرسیم چرا این سانس را برای تماشای فیلم انتخاب کرده است که پاسخ می‌دهد: «من می‌خواستم سانس ۶:۴۵ دقیقه را بگیرم که پر شده بود که دیگر برای ۹ صبح بلیت گرفتم آن‌هم ردیف جلو و گوشه‌های سالن.» او در ادامه توضیح می‌دهد نقدی درباره فیلم نخوانده است تا پس از تماشا به سراغ آن‌ها برود و پاسخ جالبی به این سوال می‌دهد که چرا خواسته‌اند اولین مخاطبان فیلم فرهادی باشند: «از ترس این‌که یک وقت فیلم را از روی پرده برندارند!» خشایار حسینی نیز که خبر جوایز فیلم «فروشنده» در کن را دنبال می‌کرده است، به پیشنهاد دوستش به تماشای این فیلم آمده.

مینا و آزاده ۳۷ ساله که به همراه هم برای تماشای فیلم آمده‌اند نیز در گوشه دیگری از سالن انتظار در طبقه هفتم سینما آزادی ایستاده‌اند، مینا درباره این‌که چرا این ساعت صبح به تماشای فیلم «فروشنده» آمده است، می‌گوید: «من امروز به انگلیس پرواز دارم، آمده‌ام فیلم را ببینم و بعد بروم.» آزاده نیز دلیل حضورش را همراهی او می‌داند، از آن‌ها می‌پرسیم تصویر کلی‌شان از «فروشنده» چیست که آزاده پاسخ می‌دهد: «داستان کلی را می‌دانیم به علاوه یکی دو نقدی که به صورت فارسی منتشر شده است، همه تیزرهایی را هم که از اول و در زمان جشنواره کن منتشر شده بود را دیدیم، همچنان فکر می‌کنم اصغر فرهادی یک چالش روانشناسی بین یک زوج ایجاد می‌کند و منتظر همچین چالشی هستیم و زوجی که در ارتباطشان به مشکل بر می‌خورند.»

ساکت‌ترین سالنی که ممکن است دیده باشید

بالاخره درهای سالن در ساعت ۹ باز می‌شوند و مخاطبان روی صندلی‌های می‌نشینند، برخی با ورود به سالن از خودشان یا دوستانشان عکس می‌گیرند و برخی هم صبر می‌کنند چراغ‌ها خاموش شود و از صحنه‌های آغاز فیلم با گوشی‌هایشان تصاویری را ثبت می‌کند، اما نکته جالب در زمان نمایش فیلم این‌جاست که احتمالا سالن‌‌های نمایش «فروشنده» ساکت‌ترین سالن‌هایی خواهند بود که تا کنون با وجود مخاطبان پر جنب و جوش ایرانی دیده‌اید! فضای بهت‌زده‌ای در سالن سینما حاکم است و خبری از خنده‌های بی‌جا یا پچپچه‌های همیشگی در سالن سینما نیست، به نظر می‌رسد همه میخکوب شده‌اند. با تمام شدن فیلم البته سکوت می‌شکند و تماشاچیان دقایقی فرهادی را تشویق می‌کنند.

البته بهتی که با تمام شدن فیلم همچنان همراه مخاطبان است و آن را می‌توان از تاخیر تماشاچیان در ترک کردن صندلی‌هایشان فهمید. برخی از همان لحظات ابتدایی شروع به بحث درباره فیلم می‌کنند، بحث‌هایی که اگر گوش تیز کنید رضایت و ستایش را در آن‌ها خواهید یافت.

هیچ‌کس فکر نمی‌کند غیرت زیر سوال رفته باشد!

به سراغ چهار پسر نوجوان که روی صندلی‌هایشان نشسته‌اند و موسیقی تیتراژ پایانی را گوش می‌کنند می‌رویم و با توجه به نقدهای منفی که درباره فیلم «فروشنده» مطرح شده بود، از آن‌ها می‌پرسیم فکر می‌کنند فیلم «غیرت» را زیر سوال می‌برد؟ که پاسخ می‌دهند: «نه فکر نمی‌کنم، داشت یک مشکل اجتماعی را بیان می‌کرد.»

نفر دوم تنها می‌گوید: «نه فکر نکنم»، اما سومین نفر معتقد است غیرت در این فیلم زیر سوال برده نمی‌شد که از او می‌پرسیم فکر نمی‌کند منظور فیلم این بود که اگر بخواهیم به خاطر غیرت انتقام بگیریم و خشونت به خرج بدهیم باید تاوان بدهیم که می‌گوید: «نه فکر نمی‌کنم این‌طور باشد که شما می‌گویید.» چهارمین نفر نیز این‌طور نظر می‌دهد: «بیشتر داشت حول غیرت می‌چرخید، عماد شخصیت اصلی داستان آدم با غیرتی بود، بابک و پیرمرد (شخصیت متجاوز) بی‌غیرت بودند و حتی در صحنه‌ای که خانم مینا ساداتی حضور داشت، او هم در واقع شوهری داشت بی‌غیرت؛ در واقع داشت زندگی یک آدم با غیرت را بین چند آدم ‌بی‌غیرت نشان می‌داند.» از نظر او نیز فیلم به هیچ‌وجه غیرت را زیر سوال نبرده بود.

زهرا حبیبی ۲۱ ساله نیز که به همراه دوستانش به تماشای فیلم آمده است فکر می‌کند این‌که غیرت در فیلم زیر سوال رفته است یا نه بستگی به شخصیت کسی دارد که در آن موقعیت قرار می‌گیرد: «بستگی به شخصیت و افکار و عقاید آن شخص دارد که چطور برخورد کند.» البته او درباره این سوال که فکر می‌کند فیلم غیرت را زیر سوال می‌برد تنها می‌گوید: «نمی دانم.» از دو دوست دیگر او آرزو و صدف ۲۳ ساله هم همین سوال را می‌پرسیم که قاطعانه می‌گویند فیلم غیرت را زیر سوال نمی‌برد و عالی بود.

مریم ۲۸ ساله نیز که با دوستانش به سینما آمده در ادامه می‌گوید: «به نظرم اصلا این‌طور نیست، اتفاقا الان با دوستانم درباره همین موضوع صحبت می‌کردیم خیلی برایم عجیب بود که چنین چیزی در فضای مجازی باب شده بود، به نظرم اصلا چنین اتفاقی نمی‌افتاد. اتفاقا خیلی منطقی برخورد کرد و نماد مرد ایرانی را باید واقعا آن چیزی که بود نشان می‌داد و داد.» از او که پوشش چادر را نیز انتخاب کرده است می‌پرسیم نظرش درباره این که کسانی که اظهار تدین می‌کنند معتقدند این فیلم فرهنگ ایرانی اسلامی ما را زیر سوال می‌برد و نمای خوبی از ما در جشنواره‌های خارجی ارائه نمی‌دهد چیست؟: «به نظرم ما باید اصل را در نظر بگیریم و فقط به ظاهر توجه نکنیم، اصل این است که اتفاق خاصی نیافتاده بود و فقط یک سو تفاهم بزرگ بود و شاید نوع نگرش ما درباره این فیلم غلط بوده و همه ما عادت داریم پیش‌داوری کنیم، بدون آن‌که اصل و کنه قضیه را بدانیم و متوجه آن باشیم.» از نظر او فیلم بسیار خوب بود و اصلا حاشیه‌هایی که انتظارش را داشته نداشته است.

صالحه ۲۸ ساله نیز در این‌باره می‌گوید: «درباره سوالتان فکر می‌کنم در دین اسلام بسیار به بخشش تاکید شده است و در این فیلم خیلی زیبا نشان داده می‌شد که در موقعیت‌های حساس و موقعیت‌هایی که فشارهای شدیدی به ما وارد می‌شود چطور ببخشیم، چون آن شخص هم اشتباه کرده بود و دقیقاه کلمه‌اش این بود که وسوسه شدم.» البته به او یادآوری می‌کنیم که وسوسه شدن در قبال تجاوز نیز به نظرش قابل بخشش است؟ که می‌گوید: «به نظرم در این زمینه آن زن است که بیشتر فشار را تحمل کرده وقتی که او می‌بخشد بقیه هم باید به نظر او احترام بگذارند. احساس می‌کنم که نشان داد ما ایرانی‌ها می‌توانیم روی خودمان کنترل داشته باشیم، ما مسلمان‌ها می‌توانیم روی خودمان کنترل داشته باشیم و آن توحشی که در این‌باره نشان داده می‌شود را نقض می‌کرد. اتفاقا این خیلی دید قشنگ‌تری است نسبت به یک مرد مسلمان ایرانی.»

افشین ۲۴ سال نیز درباره زیر سوال رفتن غیرت نظر جالبی می‌دهد و می‌گوید: «چیزی که من از اصغر فرهادی یاد گرفتم این است که زود قضاوت نکنیم.» او معتقد است فیلم بد نبوده و نظر قطعی را با بیش از یک بار دیدن فیلم می‌توان داد، محمدرضا ۲۴ ساله نیز درباره غیرت این‌طور می‌گوید: «باید اول ببینیم تعریفمان از غیرت چیست؟ اگر غیرت به معنای حمایت باشد نه، اما شاید یک سری فکر کنند آن غیرتی که در جامعه جا افتاده است شاید زیر سوال رفته.» از او می‌پرسیم فکر می‌کند این فیلم چه تصویری از ما در جشنواره‌های خارجی ارائه می‌دهد و خدشه‌ای به آن وارد می‌کند یا خیر که پاسخ می‌دهد: «اگر بخواهیم همه دنیا را با قوانین خودمان قضاوت کنیم ممکن است بگوییم که نگاه بدی به ما کرده‌اند، چون ما قوانین خودمان را می‌بینیم نه قوانین آن‌ها را، اگر قوانین آن‌ها را لحاظ بکنیم هیچ خدشه‌ای وارد نشده است.» او هم برای نظر دادن معتقد است باید فیلم را بیشتر از یک بار دید. نکته جالب درباره آن‌ها این است که صبح زود از کاشان برای تماشای فیلم راه افتاده‌اند و خودشان را به پردیس آزادی در تهران رسانده‌اند.